Abstrakt
W poprzednich wydaniach „Nieruchomości C. H. Beck” przedstawione zostały szczegółowo regulacje prawne, jakie ukształtowały się po II wojnie światowej w zakresie gospodarki nieruchomościami na terenie m.st. Warszawy. Omówione zostały przepisy, na podstawie których własność gruntów i domów przechodziła na rzecz gmin. Podane zostały także podstawy prawne odzyskania nieruchomości przez hipotecznych właścicieli lub ich następców prawnych. W poniższym tekście omówione z kolei zostaną kwestie proceduralne związane z przyznawaniem własności czasowej właścicielom lub ich następcom do ich nieruchomości.
Sytuacja prawna gruntów warszawskich, jaka powstała po zakończeniu II wojny światowej, wiązała się zapewne z decyzją, iż stolicą Polski pozostanie Warszawa. Decyzja ta podjęta została mimo ogromnych zniszczeń miasta. Źródła statystyczne z przełomu lat 1945 i 1946 podają, iż całkowitemu zniszczeniu uległo ok. 11 tys. budynków. Natomiast ok. 14 tys. budynków nadawało się do odbudowy. Przy czym stopień ich zniszczenia określono od poważnie zniszczonych do lekko uszkodzonych.
W tych warunkach Krajowa Rada Narodowa w 3.1.1945 r. podjęła uchwałę o odbudowie lewobrzeżnej Warszawy. Odbudową całej Warszawy ze zniszczeń zajęło się początkowo Biuro Organizacji Odbudowy Warszawy powołane w 22.1.1945 r. przez prezydenta miasta. Od 14.2.1945 r. biuro to zostało zastąpione Biurem Odbudowy Stolicy. Zadania tego biura były niezwykle istotne w skutkach z punktu widzenia gospodarki nieruchomościami. To w tym urzędzie m.in. podejmowało się decyzje o tym, czy budynek nadaje się do odbudowy, czy też należy go zburzyć. Skutki takiej decyzji okazały się daleko idące dla właścicieli budynków.
Zniszczenia wojenne Warszawy wymagały podejmowania nowych inicjatyw nie tylko w zakresie organizacji samorządu gminnego, ale także stworzenia takich norm prawnych, które umożliwiłyby i przyśpieszyły odbudowę stolicy. Jedną z takich regulacji był dekret z 26.10.1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz.U. Nr 50, poz. 279; dalej DekretNierWwa). Wszedł on w życie z dniem 21.11.1945 r. i objął obszar Warszawy o powierzchni ok. 14 146 ha. Obszar ten to obecnie wszystkie dzielnice byłej gminy Warszawa Centrum (z wyjątkiem fragmentu dzielnicy Wola) oraz część dzielnic Bielany, Białołęka, Usynów i Targówek. Podstawą wydania DekretNierWwa była ustawa z 3.1.1945 r. o trybie wydawania dekretów z mocą ustawy (Dz.U. R.P. Nr 1 poz. 1).
Artykuł 1 DekretNierWwa spowodował, że z dniem 21.11.1945 r. wszystkie nieruchomości na terenie m.st. Warszawy przeszły z mocy prawa na rzecz gminy m.st. Warszawy. W tym samym okresie ukazały się kolejne dekrety dotyczące [...]