Abstrakt

Wydaje się, że obecny model pośrednictwa, w którym istnieje trudny do wykonania obowiązek dbałości o interesy obu stron transakcji, w przyszłości ulegnie zmianie. Pośrednik jest w stanie pełniej zapewnić ochronę interesów zamawiającego, jeśli będzie tylko rzecznikiem jednej strony, np. sprzedającego/wynajmującego. Do tego zmierzają różne koncepcje, wypracowywane głównie w ramach samej korporacji zawodowej. Pewne spostrzeżenia nasuwa także obserwacja praktyki wykonywania zawodu w państwach Europy Zachodniej oraz w Stanach Zjednoczonych.

Przestrzeganie zasad etyki

Wykształcenie i wiedza praktyczna zdobyta przez pośrednika podczas edukacji oraz wykonywania zawodu wymagają uzupełnienia o umiejętności podejmowania decyzji i dokonywania wyborów właściwych pod względem moralnym. Z zasad etyki, czyli ogółu ocen i norm moralnych, każdy pośrednik powinien czerpać odpowiedzi na pytanie - co jest słuszne, a co niesłuszne w jego działalności i w ten sposób budować wizerunek osoby uczciwej i kompetentnej w każdej sytuacji, bez względu na okoliczności towarzyszące transakcji i bez względu na zachowanie się stron oraz uczestników obrotu nieruchomościami. Etyka nie podaje gotowych rozwiązań, lecz pomaga w ocenie zaistniałych sytuacji. Konsekwentnie stosowana skutkuje uznaniem społecznym, które następnie ma szansę przełożyć się na zaufanie do tego zawodu ze strony zamawiających usługi i społeczeństwa. Brak zaufania do pośredników może wynikać niekiedy z niewiedzy o znaczeniu tego rodzaju usług w obrocie nieruchomościami i przekonania o nieadekwatnych wynagrodzeniach w stosunku do wykonywanej pracy. Może mieć także podłoże związane z poglądami formułowanymi nierzadko w mediach, gdzie pośrednik w obrocie nieruchomościami jest przedstawiany jako osoba o wątpliwej postawie etycznej.

Przestrzeganie norm moralnych jest wyrazem dbałości nie tylko o godność zawodu. Ma też wymiar bardzo indywidualny, bo jest jednym z elementów zapewniających długotrwały sukces pośrednika. Przyjęcie za cel działalności gospodarczej zysku długookresowego jednocześnie „wzmacnia” rolę norm etycznych korzystnie wpływających na prowadzoną działalność¹.

Istnieją jeszcze inne, uniwersalne motywy, jakie skłaniają każdego przedsiębiorcę do etycznego postępowania. Motyw pierwszy wynika z wiary w słuszność postępowania. Motyw drugi - z pragnienia poprawy własnego samopoczucia w momencie działania w sposób odpowiedzialny i zgodny z etyką. Motyw trzeci dyktowany jest chęcią uniknięcia odpowiedzialności za działanie nieetyczne².

Warto zwrócić uwagę, żepomiędzy normami moralnymi a normami prawnymi mogą zachodzić różne relacje. Kodeksy etyczne zawierają zazwyczaj zakazy i powinności w części wspierające normy prawne, ale też i wykraczające daleko poza te normy. W regulacji prawnej zawodu pośrednika nastąpiło ścisłe powiązanie prawa i etyki. Ustawa o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm., dalej GospNierU) nałożyła na pośrednika obowiązek przestrzegania zasad etyki zawodu. Stąd działanie zgodne z normami moralnymi stało się obowiązkiem prawnym, bez względu na rolę, jaką przypisują im w wykonywaniu zawodu poszczególni członkowie korporacji pośredników.

Podobne znaczenie uzyskały standardy zawodowe, do których odniósł się ustawodawca, nadając im znaczenie prawne. Przy czym o ile moralność, ze względu na swój uniwersalny charakter, ma dla każdego pośrednika znaczenie bardziej osobiste niż zawodowe, to standardy ściśle wiążą się z czynnościami zawodowymi.

Zasady etyki zawodowej pośrednika zostały określone w powołanym wcześniej dokumencie łącznie ze standardami zawodowymi. W tej części zbytecznie niestety powtarzają one obowiązki określone w GospNierU, nie wnosząc istotnych treści. Nakładają na pośrednika liczne obowiązki skłaniające do znajomości przepisów prawa i aktualnych tendencji rynkowych. Zobowiązują do wykonywania pośrednictwa rzetelnie, z zawodową godnością i na profesjonalnym poziomie. Nakazują [...]