Nieruchomości

nr 4/2006

Wzmianki w księdze wieczystej, cz. III

Piotr Siciński
Autor jest sędzią wydziału ksiąg wieczystych Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa.
Abstrakt

Dzięki rozszerzeniu treści wzmianki, z samej treści księgi wieczystej w postaci elektronicznej jednoznacznie wynika chwila jej wpisania i chwila jej wykreślenia. Odpadła więc w wielu wypadkach konieczność prowadzenia innych dowodów na tę okoliczność.


Rodzaje wzmianek

Oprócz wzmianki o wniosku obowiązujące przepisy znają cały szereg innych wzmianek. Poprzednie rozporządzenie wykonawcze z 18.3.1992 r. w § 18 posługiwało się dla nich zbiorczym pojęciem „wzmianki o wniesieniu środków odwoławczych”. Stało się one jednak za wąskie z chwilą wprowadzenia nowego środka zaskarżenia w postaci skargi na orzeczenie referendarza. Obecnie obowiązujący przepis § 9 ust. 1 i 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 17.9.2001 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym (Dz.U. Nr 102, poz. 1122; dalej KWR), wymienia:

1. wzmianki o wniosku,

2. wzmianki o skardze na orzeczenie referendarza sądowego,

3. wzmianki o apelacji oraz

4. wzmianki o kasacji.

Taki sam katalog przewidują do poszczególnych działów: § 31 - do działu I-O (§ 49 - do działu I-O księgi, z której wyodrębniono lokale), § 37 - do działu I-Sp, § 38 - do działu II, § 42 - do działu III, § 44 - do działu IV.

Jeszcze szerszy katalog wzmianek przyjęło w § 2 rozporządzenia z 20.8.2003 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym (Dz.U. Nr 162, poz. 1575; dalej KWInforR), które wylicza:

1. wzmiankę o wniosku,

2. wzmiankę o skardze na orzeczenie referendarza sądowego,

3. wzmiankę o apelacji,

4. wzmiankę o kasacji oraz

5. wzmiankę o wszczęciu postępowania z urzędu.

Taki sam katalog przewidują § 68- 71 KWInforR, które regulują szczegółowo wzmiankę w księdze informatycznej. Tym samym z dniem 1.10.2004 r. (dzień wprowadzenia informatycznego systemu ksiąg wieczystych) katalog wzmianek został rozszerzony o wzmiankę o wszczęciu postępowania z urzędu.

Stosownie do brzmienia § 72 KWInforR przepisy § 68-71 KWInforR stosuje się wprost do wzmianki o wniosku i odpowiednio do wzmianki o wszczęciu postępowania z urzędu, o apelacji, o kasacji i o skardze na orzeczenie referendarza sądowego. Przepis ten musi budzić wątpliwości, że z jednej strony stanowi on niejako powtórzenie przepisu ustawowego art. 62611 § 1 KPC, który nakazuje przepisy o wzmiance o wniosku stosować odpowiednio do wzmianki o apelacji i skargi kasacyjnej, z drugiej strony ignoruje okoliczność, że ustawodawca w sposób wyraźny nie wprowadził analogicznego zapisu odnośnie wzmianki o skardze na orzeczenie referendarza.

Wzmianka o apelacji

W przeciwieństwie do najbliższych naszym księgom wieczystym systemów prawa germańskiego (które nie znają zaskarżania wpisów w drodze wnoszenia środków odwoławczych), polskie przepisy przewidują szeroki zakres środków odwoławczych zarówno od dokonanych wpisów, jak i orzeczeń wydawanych w innej formie. Co więcej nie przewidują żadnych ograniczeń w zakresie treści orzeczenia sądu odwoławczego (np. w sprawach z zakresu Krajowego Rejestru Sądowego ustawodawca postanowił w art. 6947 KPC, że w razie uwzględnienia środka odwoławczego od orzeczenia wydanego w postępowaniu rejestrowym, dotyczącego wpisu do KRS, sąd II instancji uchyla zaskarżone orzeczenie i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania sądowi rejestrowemu1), co powoduje bezpośrednie stosowanie w tym zakresie przepisów przewidzianych dla procesu cywilnego ze wszystkimi tego konsekwencjami). Skomplikowany system odwoławczy przekłada się także na skomplikowanie systemu wzmianek w tych sprawach.

Zgodnie z art. 62611 § 1 KPC niezwłocznie po wniesieniu apelacji sąd z urzędu wpisuje wzmiankę o apelacji. Jeżeli apelację złożono od postanowienia (i zarejestrowano pod nowym numerem żądania bez zakładania nowej pozycji - § 265 ust. 1 instrukcji biurowej), a zatem w księdze figuruje wzmianka o zaskarżonym żądaniu, wzmianki tej nie wykreśla się. Należy zaznaczyć, że jest to sytuacja inna niż w [...]