Nieruchomości

nr 2/2006

Dokumenty i akty prawne mające wpływ na stan prawny nieruchomości, cz. V (ost.)

Piotr Wancke
Autor jest absolwentem Uniwersytetu Opolskiego, pracownikiem Starostwa Powiatowego w Prudniku.
Abstrakt

Akty powszechnie obowiązującego prawa, oprócz tego iż wyznaczają normy zachowania dla ich adresatów, stanowią podstawę prawną dla aktów stosowania prawa przez organy administracji publicznej, których głównym przejawem są dokumenty (decyzje administracyjne), potwierdzające uprawnienia lub określające obowiązki wywołujące zmiany stanu prawnego, w tym zmiany stanu prawnego nieruchomości.

Inne dokumenty

Poza ww. dokumentami mającymi wpływ na stan prawny nieruchomości, które są spotykane najczęściej, możemy również spotkać się z dokumentami, które choć występują stosunkowo rzadziej, to jednak mogą decydować o stanie prawnym nieruchomości. Zwykle stanowią załączniki do wyżej omówionych lub też są regulowane przez przepisy szczególne tak, że występują tylko w określonych (specyficznych) stanach lub sytuacjach prawnych. Można tu wymienić:

- zaświadczenia wydawane przez organy administracji w zakresie swojej właściwości,

- karty inwentaryzacyjne nieruchomości,

- protokoły zdawczo-odbiorcze przekazania nieruchomości,

- bankowe tytuły egzekucyjne,

- protokoły przekazania nieruchomości stanowiących lasy w zarząd Lasów Państwowych,

- zarządzenie wojewody wyrażające zgodą na sprzedaż nieruchomości w drodze przetargu nieograniczonego,

- zarządzenie wojewody wyrażające zgodę na darowiznę nieruchomości,

- wykazy nieruchomości przeznaczonych do sprzedaży,

- zawiadomienie o zmianach w danych ewidencji gruntów i budynków,

- uchwały organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego, np. rady powiatu czy zarządu powiatu, rady gminy,

- dokumenty księgowe dotyczące nieruchomości,

- operaty szacunkowe określające wartość nieruchomości,

- umowy cywilnoprawne, np. umowa najmu, dzierżawy, użyczenia,

- dokumentacja architektoniczno-budowlana.

Akty prawne

Należy pamiętać, iż podobnie jak dokumenty także akty normatywne muszą spełniać pewne warunki formalnoprawne, by mogły stanowić źródła powszechnie obowiązującego prawa. Obecnie takimi źródłami są: konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia.

Akty normatywne muszą cechować się dwoma podstawowymi elementami: generalnością i abstrakcyjnością. Generalność aktu prawnego oznacza, że przepisy będą stosowane, zawsze gdy zajdą okoliczności nimi przewidziane, abstrakcyjność zaś oznacza, iż przepis nie jest skierowany konkretnie do indywidualnego adresata, lecz do każdego, kto znajdzie się w sytuacji opisanej przepisem. Akt normatywny powinien zawierać oprócz części merytorycznej określającej normowaną materię także takie elementy jak: nazwę rodzaju aktu, datę uchwalenia, czas wejścia w życie, tytuł wskazujący na przedmiot regulacji, podpis organu wydającego, powołanie się na podstawę prawną w przypadku rozporządzeń. Ponadto akty normatywne muszą być uchwalone w określonym trybie legislacyjnym przez konstytucyjne organy państwa z uwzględnieniem hierarchicznej budowy systemu prawa i wynikającymi z tego kompetencjami dla tych organów do stanowienia prawa. Dla swojej ważności muszą być one ogłoszone (opublikowane) w tzw. promulgatorach, czyli urzędowych zbiorach aktów prawnych (dziennik urzędowy dla ustaw, umów międzynarodowych, rozporządzeń) z zachowaniem stosownego vacatio legis (okres pomiędzy ogłoszeniem aktu a chwilą jego wejścia w życie).

Akty powszechnie obowiązującego prawa oprócz tego, iż wyznaczają normy zachowania dla ich adresatów stanowią podstawę prawną dla aktów stosowania prawa przez organy administracji publicznej, których głównym przejawem są dokumenty (decyzje administracyjne) potwierdzające uprawnienia lub określające obowiązki wywołujące zmiany stanu prawnego, w tym zmiany stanu prawnego nieruchomości. Akty normatywne ex lege, w sposób bezpośredni mogą stanowić podstawę zmiany stanu prawnego nieruchomości bez konieczności wydawania stosownego dokumentu, gdy zawierają one wyraźną dyspozycję w tym względzie.

W przypadkach gdy stan prawny nieruchomości budzi wątpliwości niejednokrotnie oprócz zgromadzenia dokumentów niezbędne jest [...]