Abstrakt
Pod rządami poprzednio obowiązującej ustawy VAT kwestie związane ze zbyciem gruntu nie nastręczały większych trudności. W zasadzie pozostawały one poza obszarem zainteresowania ustawy. Zbycie niezabudowanego gruntu nie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT, a z kolei w przypadku zbycia gruntu zabudowanego ustawa nakazywała wyłączyć z podstawy opodatkowania jego wartość. Stan ten uległ radykalnej zmianie wraz z wejściem w życie ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm.; dalej VATU), która objęła swoim zakresem również czynności, których przedmiotem jest grunt.
Ustawa VAT definiując w art. 2 pkt 6 pojęcie towaru, spośród nieruchomości odrębnie wymienia - budynki, budowle oraz grunty. Oznacza to, iż w przeciwieństwie do zasad obowiązujących w prawie cywilnym, w VATU grunt oraz posadowione na nim budynki i budowle są odrębnymi przedmiotami obrotu. Nawiązując do ww. podziału poniżej omówiona zostanie odrębnie dostawa gruntu niezabudowanego oraz gruntu, na którym znajdują się naniesienia w postaci budynków i budowli.
Omówienie zasad opodatkowania niezabudowanego gruntu należy rozpocząć od zwrócenia uwagi na fakt, iż w przeciwieństwie do stosunkowo szczegółowych regulacji związanych z opodatkowaniem budynków i budowali, regulacja dotycząca gruntu jest bardzo uboga i nieprecyzyjna, a co za tym idzie jej stosowanie powoduje wiele wątpliwości interpretacyjnych.
Trudności pojawiają się już na etapie definiowania zawartego w art. 2 pkt 6 VATU pojęcia gruntu. Znajdująca się w słowniku języka polskiego definicja gruntu - „wierzchnia warstwa ziemi nadająca się pod uprawę, gleba, powierzchnia ziemi, teren”1, z powodu swojej abstrakcyjności, nie jest przydatna dla potrzeb podatku VAT. Przedmiotem dostawy może być tylko grunt w rozumieniu, w jakim może być przedmiotem obrotu (dostawy). W związku z powyższym, aby zdefiniować ww. pojęcie, należy odwołać się do pojęć prawa cywilnego, w szczególności do art. 46 § 1 KC stwierdzającego, iż nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty). Nieruchomość może być przedmiotem odrębnej własności w rozumieniu wskazanego przepisu, jeżeli jest oddzielona w znaczeniu prawnym od pozostałej powierzchni w taki sposób, że może stanowić samodzielny przedmiot obrotu prawnego2. I właśnie wskazana powyżej cywilnoprawna definicja nieruchomości gruntowej najpełniej odpowiada pojęciu gruntu zawartym w ustawie VAT.
Opodatkowanie gruntu niezabudowanego
Dostawa gruntu niezabudowanego, co do zasady podlega opodatkowaniu podstawową 22% stawką podatku VAT. W przeciwieństwie do opodatkowania dostawy budynków nie ma znaczenia przeznaczenie niezabudowanego gruntu na cele budownictwa mieszkaniowego. Nie jest to niestety jedyna zła wiadomości dla podatników dokonujących dostawy niezabudowanego gruntu.
Zwrócić należy uwagę na fakt, iż art. 43 ust. 2 pkt 2 VATU wyłącza grunt z definicji towaru używanego. W konsekwencji podatnicy, którzy przy nabyciu nieruchomości nie odliczyli podatku VAT, zmuszeni będą do opodatkowania dostawy, w przeciwieństwie do podatników dokonujących dostawy gruntu zabudowanego. W tym ostatnim przypadku [...]