Abstrakt
Na mocy obowiązującej do końca kwietnia 2004 r. ustawy o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym grunty nie były uznane za towar, dlatego też sprzedaż gruntu nie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT. Na mocy art. 2 ust. 3 ustawy z 8.1.1993 r. o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem VAT podlegała nie tylko sprzedaż, ale także m.in. zamiana towarów, zamiana usługi na towar, wydanie towarów lub świadczenie usług w zamian za wierzytelności. W przypadku sprzedaży budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo ich części z podstawy opodatkowania należało wyłączyć wartość gruntu1.
Konieczność wdrożenia przepisów rozporządzeń i dyrektyw UE wymusiło na ustawodawcy polskim uchwalenie nowej ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm.; dalej: VATU). Akt ten wprowadził wiele zasadniczych zmian rozszerzając m.in. definicję towaru o grunty. Prawodawca w VATU nie zdecydował się, pomimo dość rozbudowanego „słowniczka pojęć” na zamieszczenie definicji legalnej gruntu. O ile jednak pojęcie to nie powinno budzić większych problemów interpretacyjnych (chociaż posługiwanie się nim w VATU jest niewłaściwe), o tyle zwroty użyte w konstrukcji zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 9 VATU nasuwają liczne wątpliwości. W przepisie tym ustawodawca używa następujących wyrażeń: „tereny niezabudowane”, „tereny budowlane”, „tereny przeznaczone pod zabudowę”. Pojęcia te nie zostały w VATU zdefiniowane. Posługując się tymi zwrotami ustawodawca nie odsyła do innych aktów prawnych, na podstawie których można byłoby ustalić ich znaczenie. Stan ten powoduje, że w praktyce ustalenie kategorii gruntu podlegającego opodatkowaniu podatkiem VAT stwarza problemy.
Należy także zwrócić uwagę, iż w założeniu ustawodawcy Wspólnotowego podatkiem VAT powinna być obciążona dostawa terenów budowlanych - każdego nieuzbrojonego lub uzbrojonego terenu uznanego za teren budowlany przez państwa członkowskie2. Mając to na uwadze trzeba się zastanowić, czy w polskiej VATU potrzebna była taka niejasna konstrukcja, tj. przyznanie gruntom statusu towaru, a następnie zwolnienie z podatku pewnych ich kategorii, nie do końca wiadomo jakich.
Niniejsza publikacja stanowi próbę „rozszyfrowania” przedstawionych powyżej pojęć oraz ma na celu wskazanie problemów wynikających z nieprecyzyjnego [...]