Abstrakt
Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich jest dziś procesem, który chętnie wspiera Unia Europejska w ramach funduszy strukturalnych. Autor podejmuje poniżej próbę zdefiniowania zakresu rewitalizacji, wyjaśnia elementy finansowania oraz uspołecznienia procesu, a także wskazuje rodzaje beneficjentów mogących ubiegać się o dofinansowanie prac inwestycyjnych w ramach Działania 3.3 Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Artykuł niniejszy jest fragmentem nowego poradnika pt.: „Pozyskanie funduszy unijnych przez wspólnoty mieszkaniowe”, który ukazał się nakładem Wydawnictwa C.H. Beck.
Rewitalizacja - definicja procesu
Pod hasłem „rewitalizacja” kryje się kompleksowy proces składający się zszeregu zintegrowanych działań, wśród których można wyróżnić obok inwestycji w infrastrukturę i obiekty budowlane, również - a może i przede wszystkim - działania podejmowane w obszarach gospodarczym i społecznym.
Rewitalizacja1 to w szczególności:
1. remont, czyli przywrócenie takiego stanu budynku, jaki istniał na początku jego eksploatacji,
2. modernizację, czyli wprowadzenie ulepszenia - nowoczesnych, sprawniejszych, dodatkowych elementów budynku podnoszących komfort korzystania z nieruchomości oraz wzrost standardu zamieszkiwania; modernizacją jest również rozbudowa, nadbudowa oraz przebudowa nieruchomości, a więc powiększenie powierzchni użytkowej nieruchomości,
3. zagospodarowanie otoczenia, czyli wprowadzenie ładu przestrzennego i bardziej efektywne wykorzystanie terenów przyległych do nieruchomości, pozwalające na utrzymanie klimatu oraz specyficznego (np. kameralnego) zagospodarowania terenu,
4. rewaloryzację, czyli remont lub modernizacja przywracająca wartość zabytkowym obiektom budowlanym; rewaloryzacja wymaga wykonania dodatkowych prac badawczych i realizacyjnych, mających wyeksponowanie wartości zabytkowych; rewaloryzacja pozwala na zachowanie dziedzictwa kulturowego i unikatowych walorów architektoniczno-kompozycyjnych miasta, oraz duże wartości kulturowe
5. ożywienie gospodarcze, czyli wzrost miejsc pracy w obszarach handlu, usług i produkcji, spadek liczby bezrobotnych, wzrost popytu na towary i usługi, włączając nieruchomości, wyższe dochody ludności, ożywienie turystyki, rozbudowę zaplecza turystycznego; kluczowe jest uruchomienie w obszarze poddanym rewitalizacji nowych miejsc pracy i nowych źródeł dochodów umożliwiających bądź ułatwiających mieszkańcom ponoszenie nakładów na utrzymanie budynku i jego otoczenia oraz rozpowszechnienie aktywnych zachowań i przedsiębiorczych postaw wśród mieszkańców,
6. poprawę bezpieczeństwa, czyli spadek liczby przestępstw na terenie gminy (zarówno odnotowanych, jak i nie zgłaszanych policji czy straży miejskiej),
7. ożywienie społeczne, czyli odbudowę tkanki i więzi społecznych zarówno na poziomie klatki schodowej, budynku, kwartału jak i dzielnicy czy całego miasta; ożywieniem społecznym będzie również wzrost zaangażowania mieszkańców - szczególnie wywodzących się ze środowisk wykluczonych: osób nieuleczalnie chorych, niepełnosprawnych umysłowo i fizycznie, bezrobotnych, bezdomnych, nałogowych alkoholików czy narkomanów, gangów młodzieżowych oraz grup przestępczych - w działania kulturalne i sportowe; wzrost liczby imprez organizowanych przez władze gminy, mieszkańców i lokalne organizacje; wzrost liczby organizacji pozarządowych i ich aktywizacja; wzrost liczby ośrodków kultury - teatrów, muzeów, kin, galerii, a także restauracji, pubów, żłobków, przedszkoli i ośrodków środowiskowych, klubów studenckich i młodzieżowych, hal sportowych, basenów itp.,
8. zrównoważony rozwój, czyli rozwój gospodarczy realizowany w sposób [...]