Abstrakt

Niewiele zagadnień związanych z przystąpieniem do Unii Europejskiej wywołało w Polsce tyle kontrowersji, co zniesienie ograniczeń nabywania nieruchomości przez unijnych cudzoziemców. Twarde negocjacje w tej sprawie sprawiły, iż kwestię tę pozostawiono na koniec rozmów z powodu zasadniczej różnicy stanowisk. Za ustępstwa - niektórzy próbowali odsądzić negocjatorów od czci i wiary. Zdziwi się jednak ten, kto uważa nas za ksenofobów, gdy przeczyta uważnie nowelizację ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców.

Reglamentacja nabywania nieruchomości przez cudzoziemców w Polsce

Reglamentacja obrotu nieruchomościami należy do klasycznych instrumentów polityki społecznej i ekonomicznej. Nadawanie praw do ziemi łączono w pewnych okresach z przywilejami dla nowo przybyłych (np. osadnictwo na prawie polskim i niemieckim), istniały również ograniczenia. W dwudziestoleciu międzywojennym, odnośne przepisy wprowadziła w Polsce ustawa z 24.3.1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców. Ustawa ta, po licznych nowelizacjach, obowiązuje do dziś, będąc jedną z najstarszych obowiązujących w Polsce ustaw.

W świetle wspomnianej ustawy, kontrola państwa nad nabywaniem nieruchomości przez cudzoziemców funkcjonowała dzięki trzem zasadom. Po pierwsze: nabycie nieruchomości przez cudzoziemca (osobę lub spółkę) podlegało kontroli Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, po drugie: na równi z cudzoziemcem traktowano polską spółkę kontrolowaną przez cudzoziemców i po trzecie: podobnie do bezpośredniego nabywania nieruchomości kontrolowano nabywanie udziałów w spółkach posiadających nieruchomości w Polsce. Nie zakazując nabywania nieruchomości przez cudzoziemców, ustawa uzależniała ważność takich transakcji od zgody Ministra. W ten sposób kontroli podlegało zarówno nabywanie nieruchomości bezpośrednio, jak i ewentualne próby obejścia ograniczeń poprzez kupowanie nieruchomości za [...]