Nieruchomości

nr 12/2005

Sporna ściana budynku

Alicja Plucińska-Filipowicz
sędzia NSA
Abstrakt

1. Stanowisko strony postępowania o zgodzie na budowę przy wspólnej granicy nie jest równoznaczne z wyrażeniem zgody na wykorzystanie substancji budynku sąsiada w celu realizacji budowy przy granicy.

2. Przepis art. 233 § 1 KPC w zw. z art. 106 § 5 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, stosownie do postępowania dowodowego prowadzonego na podstawie § 3 tego artykułu stosuje się odpowiednio przepisy KPC należy tak rozumieć, iż „odpowiednie” stosowanie KPC może mieć miejsce tylko wówczas, gdy zachodzi potrzeba przeprowadzenia uzupełniającego postępowania dowodowego, a także, jeżeli jest to dopuszczalne.

3. Przepis § 3 art. 106 stanowi, iż sąd może z urzędu lub na wniosek stron przeprowadzić dowody uzupełniające z dokumentów, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie.

Nie chodzi więc w tym przepisie o taką sytuację, gdy sąd dokonuje oceny zgodności z prawem orzeczenia administracyjnego wydanego na podstawie już zgromadzonych w sprawie dokumentów w postępowaniu administracyjnym, lecz o możliwość dopuszczenia przez sąd nowych dowodów, jako uzupełniających. Mogą to być także tylko dowody z dokumentów i tylko wtedy sąd uzna za celowe ich dopuszczenie, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości jak też nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3.11.2004 r., OSK 743/04.


Stan faktyczny

Wyrokiem z 29.1.2004 r. (SA/Sz 2602) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie po rozpoznaniu skargi na decyzję Wojewody Zachodniopomorskiego w przedmiocie zatwierdzenia projektu budowlanego i pozwolenia na budowę oddalił skargę. W uzasadnieniu wyroku podano, iż zaskarżoną decyzją została utrzymana w mocy decyzja Prezydenta Miasta Szczecina odmawiająca zatwierdzenia projektu budowlanego i wydania pozwolenia na rozbudowę domu mieszkalnego jednorodzinnego stanowiącego 1/2 bliźniaka.

Z uzasadnienia decyzji Wojewody wynika, że przyczyną takiego rozstrzygnięcia było ustalenie, iż inwestor nie spełnia warunku art. 32 ust. 4 ustawy z 7.7.1994 r. - Prawo budowlane (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1126 ze zm.), który uzależnia wydanie pozwolenia na budowę od wykazania się prawem do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Przez prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane należy przy tym, zgodnie z art. 3 pkt 11 tej ustawy, rozumieć tytuł prawny wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego, trwałego zarządu, ograniczonego prawa rzeczowego albo stosunku zobowiązaniowego, przewidującego uprawnienia do wykonywania robót budowlanych. Przyjęte w sprawie rozwiązanie projektowe (nadbudowa części mieszkalnej nad garażem) zakłada ingerencję w ścianę nośną, która jest jednocześnie ścianą wspólną rozgraniczającą budynki należące do różnych właścicieli. Jakakolwiek czynność związana z częścią wspólną wymaga zgody wszystkich współwłaścicieli (art. 199 KC). Brak takiej zgody jest równoznaczny z brakiem prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. W sprawie zakończonej zaskarżoną decyzją brak było zgody na projektowane rozwiązanie współwłaścicielek nieruchomości, na której znajduje się sporna ściana, zaś argumenty inwestora podniesione w odwołaniu, dotyczące przebiegu granicy, nie mogą mieć wpływu na rozstrzygnięcie w sprawie pozwolenia na budowę.

Skargę na powyższą decyzję wnieśli inwestorzy, ponawiając wcześniej już podnoszone argumenty, co do wadliwego ustalenia przebiegu granicy, a ponadto twierdząc, że nie występuje w sprawie problem braku wykazania się prawem do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, gdyż z sąsiadem uzgodnili projektowaną rozbudowę, a w tym kwestię technicznego rozwiązania mocowania belek w przedmiotowej ścianie. Inwestorzy złożyli oświadczenie sąsiada, potwierdzone przez jego żonę. W pismach procesowych kierowanych do Sądu skarżący uzupełniali wywody skargi i składali nowe wnioski zmierzające do „sądowego uznania przebiegu linii granicznej” oraz innych rozstrzygnięć wiążących się z tą kwestią.

Wojewoda Zachodniopomorski w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko, że wobec braku zgody współwłaścicielek sąsiedniej nieruchomości na mocowanie w ścianie wspólnej belek w ramach projektowanej rozbudowy nie było możliwe pozytywnie załatwienie wniosku inwestora. W tej sytuacji „zbędne jest rozpatrywanie dalszych wywodów skargi”, skoro nie ma zgody na rozbudowę „z wykorzystaniem ściany szczytowej budynku” sąsiedniego.

WSA w Szczecinie w pierwszym rzędzie stwierdził, iż przedmiotem rozpoznania w sprawie jest ocenia legalności decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego i udzieleniu pozwolenia na budowę. Nie jest natomiast uprawniony do rozpatrzenia w tym postępowaniu sprawy rozgraniczenia nieruchomości, które ma na celu ustalenie przebiegu granicy. Postępowanie w tej sprawie jest prowadzone w trybie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 17.5.1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne, zaś zgodnie z art. 29 ust. 3 tej ustawy rozgraniczenia nieruchomości dokonuje wójt (burmistrz, prezydent miasta), a w określonych w ustawie wypadkach - sąd powszechny. Jest to odrębny przedmiot postępowania. Z tego względu żądania strony dotyczące przebiegu granicy Sąd uznał za bezprzedmiotowe dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, jak też nie mające znaczenia dla oceny zgodności z prawem zaskarżonej decyzji. Sąd I instancji oceniając zgodność z prawem decyzji o odmowie udzielenia pozwolenia na wnioskowaną budowę, zakładającą zakotwiczenie belek stropowych w ścianie nośnej, która jest jednocześnie ścianą wspólną rozgraniczającą budynki należące do różnych właścicieli stwierdził, że rozstrzygnięcie takie nie narusza prawa (art. 32 ust. 4 PrBudU).

Wbrew stanowisku strony skarżącej, w ocenie Sądu zgoda udzielona przez właściciela sąsiedniej nieruchomości, zaakceptowana przez jego żonę, nie wiązała organu orzekającego w sprawie. Były to bowiem oświadczenia woli złożone przed zapoznaniem się z projektem budowlanym. W chwili złożenia wniosku o udzielenie pozwolenia na budowę osoba, która złożyła oświadczenie o wyrażeniu zgody, już nie żyła, zaś w myśl postanowienia Sądu Rejonowego w Szczecinie o stwierdzeniu nabycia spadku, nieruchomość nabyły spadkobierczynie, które złożyły pisemny protest odnośnie do proponowanych rozwiązań zawartych w projekcie budowlanym.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wnieśli inwestorzy reprezentowani przez radcę prawnego. Zaskarżając wyrok w całości, wnieśli o [...]