Nieruchomości

nr 8/2004

Zasada wypowiadania umów bezterminowych

Rafał Golat
Autor jest radcą prawnym specjalizującym się w prawie własności intelektualnej i przemysłowej
Abstrakt

Na mocy ustawy z 21.6.2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. Nr 81, poz. 733) wprowadzony został do tego ostatniego nowy art. 3651, zgodnie z którym zobowiązanie bezterminowe o charakterze ciągłym wygasa po wypowiedzeniu przez dłużnika lub wierzyciela z zachowaniem terminów umownych, ustawowych lub zwyczajowych, a w razie braku takich terminów - niezwłocznie po wypowiedzeniu.

Zasada powyższa w istotny sposób kształtuje sytuację prawną stron szeregu umów, dlatego też świadomość jej obowiązywania wydaje się dla uczestników obrotu rynkowego bardzo potrzebna.

Przedmiotowy i podmiotowy zakres zasady

Art. 3651KC dotyczy zobowiązań bezterminowych o charakterze ciągłym. Po pierwsze, z zapisu ustawowego wynika, iż przepis ten dotyczy nie tylko stosunków umownych, ale także innego rodzaju zobowiązań, np. z tytułu czynów niedozwolonych, choć niewątpliwie zobowiązania umowne mają tutaj podstawowe znaczenie z praktycznego punktu widzenia.

Zobowiązanie ciągłe polega na tym, iż przez dłuższy lub krótszy okres dłużnik zobowiązuje się do określonego zachowania, które niekoniecznie polegać musi na działaniu, ponieważ równie dobrze istotą zobowiązania może być zaniechanie pewnych czynności. Najwięcej stosunków o charakterze ciągłym dotyczy przypadków umownego dysponowania dobrami prawnymi, w tym zwłaszcza rzeczami. Chodzi konkretnie np. o umowy najmu, dzierżawy, przechowania lub - jeżeli chodzi o sferę dóbr niematerialnych - o różnego typu umowy licencyjne. Zobowiązania ciągłe stanowią przeciwieństwo zobowiązań jednorazowych. Ciągły charakter może mieć zobowiązanie tylko jednej strony umowy. I tak, np. w umowach najmu klasycznym zobowiązaniem ciągłym jest zobowiązanie wynajmującego do czasowego udostępnienia najemcy konkretnej rzeczy, podczas gdy zobowiązanie najemcy do zapłaty czynszu w określonych odstępach czasu, np. miesięcznych, to z kolei typowy przykład zobowiązania o okresowym charakterze.

Z drugiej strony, omawiany przepis znajduje zastosowanie do zobowiązań bezterminowych. Pod pojęciem tym rozumieć należy [...]