Abstrakt

W przypadku dziedziczenia nieruchomości na podstawie testamentu przez osoby niebędące najbliższymi krewnymi zmarłego bardzo często występującym zjawiskiem, oprócz próby "obalenia" testamentu, jest domaganie się przez pominiętych w testamencie najbliższych krewnych zmarłego zapłaty zachowku.

Zachowek jest to uprawnienie polegające na możliwości żądania określonego świadczenia pieniężnego od spadkobiercy lub spadkobierców, a jego celem jest ochrona interesów najbliższej rodziny spadkodawcy, w sytuacji gdy spadkodawca pominął ich w testamencie i powołał do spadku inną osobę. Do zachowku uprawnieni są wyłącznie zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), małżonek oraz rodzice spadkodawcy, pod warunkiem że byliby powołani do spadku na podstawie ustawy, czyli gdyby spadkodawca nie sporządził testamentu (art. 991 § 1 KC). Do zachowku nie jest natomiast uprawnione rodzeństwo spadkodawcy i zstępni tego rodzeństwa oraz dalsi krewni. Z roszczeniem o zachowek nie mogą również wystąpić ci spadkobiercy, którzy zostali wyłączeni od dziedziczenia. Dotyczy to spadkobierców, którzy zostali uznani prawomocnymi orzeczeniami sądu za niegodnych, a ponadto spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia przez notarialną umowę z przyszłym spadkodawcą i spadkobierców, którzy odrzucili spadek. Także jeżeli spadkodawca wystąpił o rozwód z winy małżonka, a żądanie rozwodu było uzasadnione (co stwierdzi sąd), to małżonek spadkodawcy jest wyłączony od dziedziczenia (art. 940 § 1 KC). Jest on wyłączony tak, jakby nie dożył otwarcia spadku. Zatem również taki małżonek spadkodawcy nie jest uprawniony do domagania się zachowku. Zachowku mogą dochodzić także osoby, które wprawdzie zostały powołane przez spadkodawcę do spadku, jednakże przypadające im udziały spadkowe są niższe od wysokości należnego im zachowku. Osoby takie mogą wówczas żądać zapłaty kwoty mającej wyrównać wysokość udziałów spadkowych, które im przypadły, do wysokości należnego im zachowku. Uprawnionym do zachowku należy się zachowek stanowiący [...]