Abstrakt
Jednym ze sposobów pozbawienia lub ograniczenia praw do nieruchomości jest wywłaszczenie. Instytucję tę uregulowano w dziale III ustawy z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543 ze zm.; dalej GospNierU).
Wywłaszczenie zgodnie z art. 112 ust. 2 GospNierU polega na pozbawieniu albo ograniczeniu prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa na nieruchomości. Wywłaszczenie jest środkiem ostatecznym - może być dokonane, jeżeli cele publiczne nie mogą być realizowane inaczej, aniżeli przez przymusowe pozbawienie praw do nieruchomości.
Immanentną cechą regulacji wywłaszczenie jest fakt, że powinno ono nastąpić za odszkodowaniem. Stosowne do przepisu art. 128 GospNierU odszkodowanie powinno odpowiadać wartości wywłaszczanej nieruchomości lub innego prawa rzeczowego. Wysokość odszkodowania ustala się według stanu wywłaszczonej nieruchomości w dniu wydania decyzji o wywłaszczeniu i według jej wartości w dniu wydania decyzji o odszkodowaniu. Jednakże w ustawie o gospodarce nieruchomościami nie jest nigdzie sprecyzowane, co należy przyjąć za stan nieruchomości. Zgodnie ze Standardami Zawodowymi Rzeczoznawców Majątkowych można przyjąć, że przez pojęcie “stanu nieruchomości” rozumiemy w szczególności:
- w odniesieniu do nieruchomości zabudowanych - stan prawny, wtym ustalenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, położenie, charakter zabudowy, sposób użytkowania, stan i stopień zużycia, wyposażenie w urządzenia infrastruktury technicznej, stan zagospodarowania nieruchomości;
- w odniesieniu do nieruchomości niezabudowanych - stan prawny, w tym przeznaczenie w planie zagospodarowania przestrzennego, położenie, wyposażenie w urządzenia infrastruktury technicznej, stan zagospodarowania nieruchomości;
- w odniesieniu do nieruchomości użytkowanych na cele rolne lub leśne - stan prawny, w tym przeznaczenie w planie zagospodarowania przestrzennego, położenie, wartość bonitacyjna, stopień wyposażenie w urządzenia techniczne służące produkcji rolniczej lub leśnej oraz melioracje.