Abstrakt

W dniu 28.7.2001 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego przysługującego osobom fizycznym w prawo własności (Dz.U. Nr 72, poz. 749; dalej UżytkWU). Nowelizacja ta jest konsekwencją orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 12.4.2000 r. stwierdzającego, że art. 1 ust. 2a, art. 5, 5a oraz 6 ust. 1 pkt 4 i 5 UżytkWU są niezgodne z Konstytucją RP. W związku z tym, z dniem 14.4.2000 r. ww. przepisy utraciły swoją moc. Przestały więc obowiązywać m.in. podstawowe unormowania (art. 5, 5a UżytkWU) określające zasady ustalania opłat za takie przekształcenia.

Nowe zasady ustalania tych opłat odpowiadają przepisom określającym warunki sprzedaży nieruchomości na własność dotychczasowym użytkownikom wieczystym. Nowela wprost odsyła do uregulowań zawartych w art. 67 ust. 1, art. 69 oraz 70 ust. 2-4 ustawy z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst. jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543; dalej GospNierU), stanowiących, że cenę nieruchomości ustala się na podstawie jej wartości określonej przez rzeczoznawcę majątkowego. Na poczet tak ustalonej ceny nieruchomości gruntowej sprzedawanej jej użytkownikowi wieczystemu zalicza się kwotę równą wartości prawa użytkowania wieczystego tej nieruchomości, określoną według stanu na dzień sprzedaży. Ustaloną według powyższych zasad opłatę można rozłożyć na raty (nie dłużej niż na 10 lat). Wierzytelność taka musi zostać zabezpieczona, w szczególności podlega zabezpieczeniu hipotecznemu. Pierwsza rata takiej opłaty musi być wniesiona najpóźniej w dniu przekształcenia. Następne raty wraz z oprocentowaniem powinny być spłacane w ustalonych w decyzji przekształceniowej terminach. Dodatkowo ustawodawca przewiduje sposoby ustalenia stawki oprocentowania nie spłaconej części takiej opłaty (np. stopa redyskonta weksli stosowana przez NBP).

Dodać należy, że ustawodawca przewidział możliwości udzielania bonifikat. Organy samorządu terytorialnego lub wojewoda mogą wyrażać zgodę na przyznanie bonifikaty od opłat za przekształcenie, jeżeli dotyczy to nieruchomości wykorzystywanych lub przeznaczonych na cele mieszkaniowe.

Wydawać by się mogło, że sposób ustalenia opłaty za przekształcenie jest czytelny oraz sprawdzony
w praktyce w czasie obowiązywanie przepisów o sprzedaży nieruchomości na własność dotychczasowym użytkownikom wieczystym, zgodnie z przepisami GospNierU.

Tak by było w rzeczywistości, gdyby nie pojawił się w omawianej nowelizacji art. 4a ust. 2, w aktualnie obowiązującym brzmieniu. Stwierdzono w nim, że jeżeli nie wcześniej niż w okresie ostatnich dwóch lat przed złożeniem wniosku o przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności była dokonana aktualizacja opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, dla ustalenia opłaty za przekształcenie przyjmuje się wartość nieruchomości określoną dla celów tej aktualizacji.