Abstrakt

Prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego, jak również prawo do urlopu wychowawczego (rodzicielskiego) zostało zapisane w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej¹. Trybunał odróżnia prawo do urlopu macierzyńskiego udzielanego rodzicom w celu sprawowania opieki na dzieckiem od prawa do urlopu rodzicielskiego, w trakcie którego nie chodzi już o ochronę zdrowia kobiety, lecz o pomoc pracującym rodzicom w pogodzeniu ich obowiązków zawodowych i rodzinnych poprzez umożliwienie zawieszenia aktywności zawodowej, przy jednoczesnej gwarancji powrotu na to samo lub równorzędne stanowisko pracy. Urlop rodzicielski jest szczególnym rodzajem urlopu, uregulowanym przepisami dyrektywy Rady 2010/18/UE z 8.3.2010 r. w sprawie wdrożenia zmienionego porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego zawartego przez BUSINESSEUROPE, UEAPME, CEEP i ETUC oraz uchylającej dyrektywę 96/34/WE². Dyrektywa ta, a dokładniej zrewidowane porozumienie ramowe³, nie czynią jednak żadnej wzmianki o ewentualnym prawie do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego, który powinien zostać udzielony i rozpocząć swój bieg w okresie, w którym pracownik przebywa na urlopie rodzicielskim. Na gruncie sprawy C-12/17 ­­– w ramach postępowania toczącego się pomiędzy sądem wyższej instancji w Botoszanach (Tribunalul Botoşani Rumunia) a ministerstwem sprawiedliwości Rumunii (Ministerul Justitiţiei) a Marią Dicu – Trybunał zweryfikował istnienie ewentualnych powiązań pomiędzy corocznym płatnym urlopem wypoczynkowym a urlopem rodzicielskim. Celem niniejszego opracowania jest wskazanie różnic, jakie występują pomiędzy urlopem macierzyńskim a rodzicielskim, możliwości potraktowania urlopu rodzicielskiego jako okresu zawieszenia wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, a zarazem próbą odpowiedzi na pytanie, czy państwa członkowskie zawsze pozostają zobowiązane do zaliczenia okresu urlopu rodzicielskiego w wymiar corocznego urlopu wypoczynkowego.

TEZY ZBIORCZE

1) Pracownik jest uprawniony do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego, które to prawo – zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału ­– musi być uznane za zasadę prawa socjalnego Unii o szczególnej wadze; 2) Państwa członkowskie nie mogą uzależniać samego istnienia prawa do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego, które wynika wprost z dyrektywy 2003/88, od spełnienia jakichkolwiek warunków wstępnych; 3) Cel, który odróżnia prawo do corocznego płatnego urlopu od innych rodzajów urlopów czy okresów przerwy w pracy, realizujących inne cele, bazuje na założeniu, że pracownik faktycznie świadczył pracę w trakcie okresu rozliczeniowego, a w związku z tym wymiar corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego powinien być obliczany w odniesieniu do okresów rzeczywistego świadczenia pracy zgodnie z umową o pracę; 4) W sytuacji, w której pracownik nie jest w stanie wypełniać swoich obowiązków, przede wszystkim z uwagi na nieobecność wskutek choroby, prawo do corocznego płatnego urlopu nie może zostać przez państwo członkowskie uzależnione od warunku polegającego na obowiązku rzeczywistego świadczenia pracy; 5) Sytuacja pracownika na urlopie rodzicielskim bardzo różni się od sytuacji pracownika niezdolnego do pracy z powodu choroby, jak również od sytuacji pracownicy, która korzysta z prawa do urlopu macierzyńskiego; 6) Celem urlop macierzyńskiego jest zapewnienie ochrony biologicznej kondycji kobiety w okresie ciąży i po jej zakończeniu oraz ochrona szczególnych relacji między kobietą a jej dzieckiem podczas okresu następującego po ciąży i porodzie, by nie doszło do zakłócenia tych relacji ze względu na kumulację zajęć wynikającą z wykonywania w tym czasie działalności zawodowej; 7) Korzystanie z urlopu rodzicielskiego nie ma nieprzewidywalnego charakteru i w większości wypadków wynika z woli zajmowania się dzieckiem przez pracownika; 8) Urlop rodzicielski pozostaje szczególnym rodzajem urlopu – uregulowany dyrektywą 2010/18 – umożliwiającym pogodzenie obowiązków zawodowych i rodzinnych poprzez zawieszenie aktywności zawodowej pracownika, przy jednoczesnej gwarancji powrotu na to samo lub równorzędne stanowisko pracy; 9) Porozumienie ramowe dotyczące urlopu rodzicielskiego (klauzula 5 pkt 3) zezwala prawu krajowemu na tymczasowe zawieszenie stosunku pracy pracownika korzystającego z urlopu rodzicielskiego, a pracownik ten, nie wykonując zadań w ramach stosunku pracy, wciąż pozostaje pracownikiem w rozumieniu prawa Unii; 10) Wykładnia art. 7 ust. 1 dyrektywy 2003/88 nie stoi na przeszkodzie uregulowaniu przez przepisy krajowe, aby okres przebywania przez pracownicę na urlopie rodzicielskim nie był uwzględniony przy określaniu wymiaru corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego z uwagi na zawieszenie stosunku pracy i rzeczywiste nieświadczenie pracy w tym okresie.

Parental leave as a period (not) counted in the scope of a rest leave ?based on the verdict of the CJEU C-12/17