Abstrakt
Celem niniejszego opracowania jest analiza wybranych rozwiązań tworzonych z myślą o pracodawcach (przede wszystkim przedsiębiorcach), których dotknęły skutki kryzysu wywołanego pandemią COVID-19.
Uwagi wstępne
Kryzys spowodowany pandemią COVID-19 okazał się szczególnie dotkliwy dla społeczeństwa i gospodarki. Całkowite unieruchomienie wielu zakładów i placówek oraz spowolnienie gospodarcze mogą doprowadzić do fali upadłości i likwidacji oraz masowych zwolnień pracowników. Grozi to wzrostem bezrobocia, pauperyzacją i wykluczeniem społecznym. Ustawodawca dążący do urzeczywistnienia określonej wizji ładu społecznego (znajdującej podstawy w standardach międzynarodowych oraz Konstytucji) musi zjawiskom tym przeciwdziałać. Ważnym sposobem jest udzielenie wsparcia przedsiębiorcom, którzy występują w charakterze pracodawców, a których kondycja przekłada się na ogólną sytuację rynkową (w tym sytuację na rynku pracy). Wsparciu przedsiębiorców służą przepisy należące do różnych gałęzi prawa, również prawa pracy, które dopuszczają m.in. czasowe pogorszenie warunków zatrudnienia, ograniczenie przedmiotu świadczenia pracownika czy większą elastyczność procesu pracy. Jednocześnie ustawodawca liczy na zachowania miejsc pracy lub ograniczenie zwolnień. Ze względu na skalę oraz skutki pandemii COVID-19 dotychczasowe mechanizmy antykryzysowe, nawet te, z których ustawodawca korzystał w ustawie z 11.10.2013 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy1, nie mogły być uznane za wystarczające. Od początku obecnego kryzysu zaczęto poszukiwać mechanizmów ochronnych, które byłyby adekwatne do nadzwyczajnej sytuacji, w której znaleźli się pracodawcy i pracownicy. 2.3.2020 r. została uchwalona ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych2, będąca następnie przedmiotem kolejnych nowelizacji3. Obok rozwiązań organizacyjnych (praca zdalna) zaczęły się pojawiać mechanizmy, które (wykorzystując pomoc finansową państwa) miały zapewnić wsparcie podmiotom zatrudniającym (w tym przedsiębiorcom). Zakres pomocy finansowej stopniowo rozszerzano. Ustawodawca liczył, że dzięki wsparciu uda się ochronić przynajmniej część miejsc pracy tworzonych przez pracodawców dotkniętych skutkami kryzysu.Employment sector in anti-crisis measures. Chosen aspects
The purpose of the present paper is to analyze chosen solutions created with employers in mind (primarily entrepreneurs), who have been influenced by the consequences of crisis caused by COVID-19 pandemic.Keywords: epidemic crisis, crisis shield, economic stoppage, decreased amount of working time, financial support from the Fund and the Guaranteed Employment Benefit Fund, telework, organizing working time.
Słowa kluczowe: kryzys epidemiologiczny, tarcza antykryzysowa, przestój ekonomiczny, obniżony wymiar czasu pracy, dofinansowanie z FGŚP, praca zdalna, organizacja czasu pracy.