Abstrakt

Celem niniejszego opracowania jest zaprezentowanie niektórych zagadnień związanych z układami ratalnymi zawieranymi przez dłużników z ZUS. Pomimo wieloletniego funkcjonowania tej instytucji w rodzimym porządku prawnym budzi ona liczne wątpliwości zarówno pośród przedstawicieli doktryny, jak i w judykaturze. Szczególnie problematyczna jest ocena jej charakteru prawnego. W pierwszej kolejności zaprezentowano przesłanki zawarcia układu ratalnego oraz jego przedmiot i związane z tym kwestie proceduralne. Następnie przedstawiono dotychczasowe stanowiska nauki prawa w przedmiocie charakteru prawnego tej instytucji. Dalej omówiono poglądy głoszone w orzeczeniach – zarówno sądów powszechnych, jak i sądów administracyjnych. Sądy powszechne wypowiadały się w tym zakresie, gdy podmiot inicjujący postępowanie sądowe uważał, że sprawy dotyczące układów ratalnych są sprawami z zakresu ubezpieczeń społecznych w rozumieniu przepisów procedury cywilnej. Z kolei judykaty sądów administracyjnych zapadały wówczas, gdy uznawano, że sądy te powinny sprawować wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności ZUS w tej materii. W podsumowaniu pracy sformułowano postulaty de lege ferenda.