Abstrakt
Niniejsze opracowanie poświęcone jest problematyce urlopu zdrowotnego nauczycieli. Uwagę skoncentrowano na samodzielnych ustawowych przesłankach warunkujących nabycie prawa do urlopu dla poratowania zdrowia oraz na kontrowersjach i dylematach prawnych związanych z procedurą udzielania urlopu. Ponadto przeanalizowano istotne zmiany, jakie w zakresie urlopu zdrowotnego wprowadziła nowelizacja przepisów Karty Nauczyciela. W treści artykułu przytoczono liczne orzecznictwo SN.
Wstęp
Prawo do urlopu dla poratowania zdrowia zwanego potocznie „urlopem zdrowotnym” jest prawem podmiotowym nauczyciela. Uprawnienie do urlopu zdrowotnego przysługuje wyłącznie nauczycielom zatrudnionym w szkołach i placówkach publicznych. Oznacza to, że nauczyciele zatrudnieni w szkołach niepublicznych nie posiadają prawa do urlopu dla poratowania zdrowia1.
Urlop zdrowotny traktowany jest jako szczególny przywilej nauczycielski. Celem tego urlopu jest ochrona zdrowia nauczycieli. Urlop zdrowotny służy zatem regeneracji sił nauczyciela – pracownika, który z powodu problemów zdrowotnych potrzebuje czasowego odpoczynku od pracy, odpoczynku od wykonywania obowiązków nauczycielskich.
Problematyka urlopu dla poratowania zdrowia została uregulowana w sposób całościowy i pełny w przepisach ustawy z 26.1.1982 r. – Karta Nauczyciela2, wobec tego nie wymaga dodatkowego umieszczania w regulaminie wynagradzania nauczycieli, którego podstawę prawną uchwalenia przez organ prowadzący stanowi art. 30 ust. 6 KN.
Urlopu dla poratowania zdrowia udziela dyrektor szkoły na podstawie orzeczenia wydanego przez lekarza oraz w przypadku spełnienia ustawowych przesłanek warunkujących możliwość skorzystania z tego uprawnienia. Przesłanki prawne udzielenia urlopu określa treść art. 73 KN. Jednak, jak wskazuje doświadczenie, warunki nabycia prawa do urlopu zdrowotnego określone przez ustawodawcę w praktyce nie są jasne i budzą wiele kontrowersji.
Podstawa prawna udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia
Zgodnie z treścią powołanego wyżej art. 73 ust. 1 KN nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony, po przepracowaniu co najmniej 7 lat w szkole, dyrektor szkoły udziela urlopu dla poratowania zdrowia, w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia w wymiarze nieprzekraczającym jednorazowo jednego roku.
Przy czym okres 7-letniej pracy w szkole, w myśl art. 73 ust. 4 KN, uzasadniający prawo do urlopu, powinien przypadać bezpośrednio przed datą rozpoczęcia urlopu dla poratowania zdrowia. Podkreślić należy, że wymóg ten dotyczy wyłącznie udzielenia pierwszego urlopu dla poratowania zdrowia. Ustawodawca w art. 73 ust. 3 KN podnosi, iż do okresu 7-letniej pracy w szkole wlicza się okresy czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby oraz urlopu innego niż wypoczynkowy, trwającej łącznie nie dłużej niż 6 miesięcy. W przypadku okresu niezdolności do pracy i urlopu trwających dłużej niż 6 miesięcy wymagany okres pracy nauczyciela niezbędny do nabycia prawa do urlopu zdrowotnego ulega przedłużeniu o długość tego całego okresu nieobecności.
Reasumując powyższe, stwierdzić należy, iż urlop zdrowotny przysługuje nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze czasu pracy na czas nieokreślony. Przy czym pierwszy urlop zdrowotny przysługuje po spełnieniu dodatkowej przesłanki, jaką jest wymóg przepracowania co najmniej 7 lat w szkole w okresie bezpośrednio poprzedzającym dzień rozpoczęcia urlopu. Jednak przesłanki te, jak się okazuje w praktyce, budzą wiele wątpliwości interpretacyjnych, dlatego wymagają szczegółowego wyjaśnienia.
Zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy na czas nieokreślony
Zgodnie z treścią art. 73 ust. 1 KN prawo do urlopu dla poratowania zdrowia posiada nauczyciel zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na czas nieokreślony3. Oznacza to, że prawo do urlopu zdrowotnego przysługuje zarówno nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, jak i nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę, jeśli jest on zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na czas nieokreślony. Zarazem [...]