Abstrakt

W niniejszym opracowaniu autor odnosi się do uprawnień informacyjnych związku zawodowego. W szczególności poddaje analizie prawo związku do pozyskiwania informacji o wysokości wynagrodzenia konkretnego pracownika.

Niniejszy tekst nie stanowi jednak pełnego omówienia zagadnienia wskazanego w tytule. Ze względu na założone ramy opracowania pominięto zwłaszcza kwestie udzielania informacji objętych tajemnicą przedsiębiorstwa oraz sklasyfikowanych jako niejawne.

Uwagi wstępne

Uprawnienia informacyjne zakładowej organizacji związkowej wynikają z różnych aktów prawnych zazwyczaj zaliczanych do prawa pracy, a niekiedy także prawa administracyjnego¹. Niemniej jednak podstawowe znaczenie w działalności związkowej mają uprawnienia mające swe źródło w prawie pracy, pośród których szczególnie doniosłe jest ogólne uprawnienie² związku zawodowego do informacji na podstawie art. 28 ustawy z 23.5.1991 r. o związkach zawodowych³. Oprócz niego zakładowej organizacji związkowej przysługują szczególne uprawnienia informacyjne na podstawie innych przepisów. Można do nich zaliczyć m.in.: art. 241⁴ KP, art. 26¹ ZwZawU, art. 2 ust. 3 ustawy z 13.3.2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników⁴. Zakres uprawnień informacyjnych zakładowej organizacji związkowej jest wyznaczany nie tylko przepisami je przyznającymi, lecz także przepisami regulującymi ochronę informacji, pośród których duże znaczenie praktyczne przypada zwłaszcza ustawie z 29.8.1997 r. o ochronie danych osobowych⁵ oraz ustawie z 5.8.2010 r. o ochronie informacji niejawnych⁶.

Analiza poszczególnych przepisów prawa pracy przyznających zakładowej organizacji związkowej uprawnienia informacyjne pozwala na sformułowanie wniosku, że nie jest możliwe ustalenie zamkniętego katalogu informacji, do których przekazania zobowiązany jest pracodawca⁷. Zakres informacji, do których udzielenia jest on zobowiązany, może być ustalony co do zasady tylko po uwzględnieniu okoliczności konkretnej sytuacji.

Interpretacja przepisów przyznających zakładowej organizacji związkowej uprawnienia informacyjne powinna uwzględniać tę okoliczność, że przepisy te, zwłaszcza z zakresu zbiorowego prawa pracy, mieszczą się w pojęciu regulacji dotyczących dialogu społecznego. Należy wprawdzie odnotować pogląd, zgodnie z którym przekazywanie informacji nie jest odrębną formą dialogu społecznego, lecz stanowi jego konieczny warunek⁸. Obecnie zdaje się jednak dominować stanowisko odmienne, zgodnie z którym przekazywanie informacji jest jedną z form dialogu społecznego⁹.

Ogólne uprawnienie do uzyskania informacji niezbędnych do prowadzenia działalności związkowej na podstawie art. 28 ZwZawU – uwagi wprowadzające

Jak wyżej wskazano, ogólne uprawnienie związku zawodowego do pozyskania od pracodawcy informacji ustanawia art. 28 ZwZawU. Zgodnie z tym przepisem pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie związku zawodowego informacji niezbędnych do prowadzenia działalności związkowej, w szczególności informacji dotyczących warunków pracy i zasad wynagradzania.

Uprawnienie do żądania informacji wskazany przepis przyznaje związkowi zawodowemu, a nie zakładowej organizacji związkowej. Zarówno w literaturze¹⁰, jak i orzecznictwie¹¹ wskazuje się jednak, że zgodnie z art. 25¹ ZwZawU wszelkie uprawnienia – bez względu na [...]