Abstrakt
Po blisko 20 latach, dokładnie 30.6.2011 r., zakończył się czas obowiązywania ustawy z 30.8.1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej1, którą 1.7.2011 r. zastąpiła nowa ustawa z 15.4.2011 r. o działalności leczniczej2. Oprócz podstawowej zmiany dotyczącej nomenklatury – podmiot leczniczy zamiast zakład opieki zdrowotnej – wprowadza ona wiele innych, w tym dotyczących problematyki czasu pracy. Ich omówieniu autor poświęcił niniejsze opracowanie.
Regulacje ogólne
W dziale III DziałLeczU zawarto regulację na temat czasu pracy pracowników podmiotów leczniczych (art. 93–99), która jest zasadniczo wzorowana na rozwiązaniach ZozU.
Wprowadzone zmiany dotyczą przede wszystkim likwidacji skróconego do 5 godzin na dobę i 25 godzin tygodniowo czasu pracy, który jednak będzie tymczasowo utrzymany do 1.7.2014 r., na mocy art. 214 DziałLeczU. Ponadto niewielkiemu doprecyzowaniu uległy przepisy dotyczące dyżuru medycznego oraz zlikwidowano dodatek dla pracowników wykonujących zawód medyczny, zatrudnionych w pogotowiu ratunkowym – wynikający z art. 32ł ZozU.
Poza działem III DziałLeczU przepisy dotyczące czasu pracy to art. 92 wprowadzający zatrudnienie w zadaniowym systemie czasu pracy w przypadku nauczycieli akademickich zatrudnianych także w szpitalach klinicznych oraz art. 4 ust. 3 nakazujący stosowanie działu III DziałLeczU w odniesieniu do pracowników instytutów badawczych.
Likwidacja skróconego czasu pracy
W ZozU art. 32g przewidywał 4 rodzaje norm czasu pracy w zależności od grupy zawodowej:
– 7 godzin 35 minut na dobę i przeciętnie 40 godzin tygodniowo głównie dla personelu medycznego;
– 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin tygodniowo dla pracowników technicznych, gospodarczych i obsługi;
– 6 godzin na dobę i przeciętnie 30 godzin tygodniowo dla pracowników niewidomych zatrudnionych na stanowiskach wymagających kontaktu z pacjentami oraz
– 5 godzin na dobę i przeciętnie 25 godzin tygodniowo dla spełniających odpowiednie wymagania co do warunków wykonywania pracy przez osoby zatrudnione w komórkach organizacyjnych: radiologii, radioterapii, medycyny nuklearnej – stosujących w celach diagnostycznych lub leczniczych źródła promieniowania jonizującego oraz fizykoterapii, patomorfologii, histopatologii, cytopatologii, cytodiagnostyki, medycyny sądowej lub prosektoriów.
W art. 93 DziałLeczU, będącym odpowiednikiem art. 32g ZozU, utrzymano jednak tylko 3 pierwsze wielkości norm czasu pracy, likwidując skrócony do 5 godzin na dobę i 25 godzin tygodniowo czas pracy. W świetle uzasadnienia do projektu3 powyższa zmiana podyktowana była dwoma względami. Po pierwsze, porównano regulacje obowiązujące w 24 państwach UE i w żadnym z nich nie przyjęto podobnych rozwiązań. Po drugie, wskazano na brak uzasadnienia dla obowiązywania skróconych norm czasu pracy z punktu widzenia bhp i ewentualnych potencjalnych następstw zdrowotnych narażenia zawodowego, co potwierdziły opinie np. Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera czy Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego.
Zgodnie jednak z art. 214 DziałLeczU w okresie od 1.7.2011 r. do 1.7.2014 r. utrzymano w mocy dotychczasowe zasady odnośnie do skróconego czasu pracy we wszystkich komórkach organizacyjnych wymienionych dotychczas w art. 32g ust. 3 i 5 ZozU. Artykuł 214 DziałLeczU jest bowiem wiernym odwzorowaniem regulacji art. 32g ust. 3 i 5 ZozU. W związku z powyższym jeszcze przez 3 lata okresu przejściowego zachowane zostają skrócone normy czasu pracy, ale problem praktyczny polega na tym, że w DziałLeczU brak zakazu zatrudniania takich osób w równoważnym czasie pracy, co wynikało wyraźnie z art. 32i ust. 1 ZozU. W art. 94 ust. 1 DziałLeczU zakaz taki dotyczy bowiem jedynie pracowników niewidomych zatrudnionych na stanowiskach wymagających kontaktu z pacjentami. Wydaje się więc, że przez niedopatrzenie ustawodawcy [...]