Abstrakt
Dnia 1.10.2011 r. weszła w życie nowelizacja1 do ustawy z 27.7.2005 r. o szkolnictwie wyższym2, która wprowadza zasadnicze zmiany do regulacji ograniczającej podejmowanie dodatkowego zatrudnienia przez nauczycieli akademickich.
Ze względu na przyjętą objętość niniejszego opracowania autor abstrahuje w zasadzie od problemów ustawowych ograniczeń dodatkowego zatrudnienia nauczycieli akademickich, skupia się natomiast przede wszystkim na analizie – pojawiających się na tle nowelizacji – zagadnień związanych z instytucją zgody uczelni na ustawowo limitowane dodatkowe zatrudnienie jej pracowników. Wobec wielości zagadnień związanych z tą problematyką zostaną omówione jedynie te, które w zamyśle autora zasługują na szczególną uwagę, przede wszystkim ze względu na ich praktyczne implikacje.
Uwagi wstępne
Od 1.10.2011 r., odmiennie niż było to w poprzednim stanie prawnym, gdzie nauczyciel akademicki miał obowiązek uzyskania zgody rektora dopiero na drugie dodatkowe zatrudnienie na podstawie stosunku pracy, jak również na prowadzenie działalności gospodarczej wraz z dodatkowym pracowniczym zatrudnieniem, nowe przepisy pozwalają nauczycielowi akademickiemu jedynie na jedno dodatkowe zatrudnienie na podstawie stosunku pracy u pracodawcy prowadzącego działalność dydaktyczną lub naukowo-badawczą, na które ponadto musi uzyskać on zgodę właściwego organu kolegialnego uczelni. Ustawodawca wprowadza zatem nieznany wcześniej bezwzględny zakaz podjęcia lub kontynuowania przez nauczyciela akademickiego więcej niż jednego dodatkowego pracowniczego zatrudnienia u pracodawców prowadzących działalność dydaktyczną lub naukowo-badawczą, równocześnie rezygnując z ograniczeń w podejmowaniu przez nauczycieli akademickich zatrudnienia w innych podmiotach, czy na innych podstawach niż stosunek pracy oraz z ograniczania swobody prowadzenia przez nauczycieli akademickich działalności gospodarczej. Należy przy tym podkreślić, że – analogicznie jak w poprzednim stanie prawnym – ustawowe ograniczenia podejmowania dodatkowego zatrudnienia odnoszą się tylko do nauczycieli akademickich, dla których uczelnie stanowią podstawowe miejsce pracy w myśl przepisów SzkolWyżU, czyli m.in. w których są zatrudnieni w pełnym wymiarze czasu pracy. Wskazane ograniczenia odnoszą się przy tym także do nauczycieli akademickich zatrudnionych w uczelniach niepublicznych, jeśli ich statuty nie stanowią inaczej.
Charakter prawny zgody na wykonywanie dodatkowego zatrudnienia przez nauczyciela akademickiego
Na wstępie rozważań nad charakterem prawnym analizowanej w tym miejscu zgody należy odrzucić jako zupełnie nieprzekonujące stanowisko zaprezentowane przez M. Lekstona, który w zgodzie uprawnionego organu szkoły wyższej na dodatkowe zatrudnienie nauczyciela akademickiego dopatruje się konstrukcji decyzji administracyjnej3, co implikuje wiele konsekwencji, głównie w postaci konieczności stosowania do omawianej materii przepisów KPA oraz ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi4. Nietrafność zaprezentowanego stanowiska wynika przede wszystkim z faktu, że sprawa udzielenia zgody na dodatkowe zatrudnienie nauczyciela akademickiego nie ma nic wspólnego z wykonywaniem przez uczelnię uprawnień ze sfery administracji publicznej, nie wywołuje też żadnych skutków o charakterze publicznoprawnym. Błędne jest twierdzenie wspomnianego autora, jakoby art. 129 SzkolWyżU konstytuował normy należące do materialnego prawa administracyjnego5. Należy stwierdzić, że ograniczenia w podejmowaniu dodatkowego zatrudnienia nauczycieli akademickich statuowane przez przepisy SzkolWyżU wywołują jedynie skutki na gruncie stosunku pracy wiążącego nauczyciela akademickiego i uczelnię stanowiącą dla niego podstawowe miejsce pracy, a stosunek ten jest stosunkiem o charakterze zobowiązaniowym, a nie administracyjnoprawnym. Nieuzasadnione jest twierdzenie [...]