Abstrakt

Przepisy postępowania cywilnego uprawniają stronę do działania w procesie osobiście lub przez pełnomocników.W niniejszym opracowaniu autorka omawia rolę pełnomocnika pracownika w postępowaniu sądowym.

Uwagi wstępne

Artykuł 86 KPC stanowi, że strony oraz ich organy lub przedstawiciele ustawowi mogą działać przed sądem osobiście lub przez pełnomocników.

Pełnomocnikiem pracownika może być adwokat lub radca prawny, osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, jak również rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia.

W postępowaniu przed SN obowiązuje zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych. Zastępstwo to dotyczy także czynności procesowych związanych z postępowaniem przed SN, podejmowanych przed sądem niższej instancji.

Artykuł 465 KPC rozszerza krąg osób mogących być pełnomocnikami pracownika. W sprawach z zakresu prawa pracy pełnomocnikiem pracownika może być także przedstawiciel związku zawodowego, inspektor pracy albo pracownik pracodawcy, u którego mocodawca jest lub był zatrudniony.

Należy pamiętać, że każda z ww. osób powinna przedłożyć przy pierwszej czynności procesowej do akt sprawy pełnomocnictwo procesowe.

Braki w tym zakresie podlegają usunięciu w sposób określony w art. 97 KPC. Nieprzedstawienie w wyznaczonym terminie dokumentów legitymujących udział pełnomocnika w sprawie należy kwalifikować jako wadę pełnomocnictwa, uniemożliwiającą udział w sprawie¹. Z kolei dopuszczenie do udziału w sprawie i brak wezwania spowoduje, że postępowanie dotknięte będzie nieważnością postępowania w rozumieniu art. 379 pkt 2 KPC².

Przedstawiciel związku zawodowego

Przedstawicielem związku zawodowego jest osoba uprawniona do działania w jego imieniu na podstawie przepisów statutu związku lub upoważnienia³.

Przedstawiciel związku zawodowego może być pełnomocnikiem pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy, po przedłożeniu na ogólnych zasadach stosownego pełnomocnictwa pracownika, a ponadto pełnomocnictwa związku zawodowego, w sytuacji gdy pełnomocnikiem nie jest statutowy przedstawiciel związku, a więc osoba uprawniona do działania w jego imieniu na podstawie statutu związku lub odrębnego upoważnienia⁴.

Z punktu widzenia ww. przepisów istotną okoliczność stanowi to, że pełnomocnikiem jest przedstawiciel związku zawodowego, natomiast kwestią obojętną jest, czy pełnomocnik pracownika jest w takim wypadku osobą związaną stosunkiem prawnym ze związkiem zawodowym, czy też inną osobą, dopóty, dopóki występuje ona jako przedstawiciel związku zawodowego w rozumieniu art. 465 § 1 KPC⁵.

Literalne brzmienie art. 465 § 1 KPC nastręcza trudności w praktyce. Przepis ten stanowi bowiem, że pełnomocnikiem pracownika może być przedstawiciel związku zawodowego.

Z kolei ustawa z 23.5.1991 r. o związkach zawodowych⁶ wskazuje, że w sprawach indywidualnych stosunków pracy związki zawodowe reprezentują prawa i interesy swoich członków. Na wniosek pracownika niezrzeszonego związek zawodowy może podjąć się obrony jego praw i interesów wobec pracodawcy (art. 7 ust. 2 ZwZawU).

Żaden z przywołanych przepisów nie wskazuje jednak [...]