Abstrakt

W niniejszym opracowaniu autorka omawia ustanowienie jurysdykcji sądu polskiego na skutek „wdania się w spór co do istoty sprawy” przez pozwanego. Ten sposób ustanowienia jurysdykcji krajowej w ogóle nie był znany polskiej procedurze międzynarodowego postępowania cywilnego, a swoje powstanie zawdzięcza wyłącznie intensywnemu procesowi „uwspólnotowienia” naszego prawa.

Uwagi wstępne

Europeizacja polskiego prawa procesowego znajduje coraz większe odzwierciedlenie w przepisach KPC. W ramach synchronizacji polskich norm procesowych z prawem UE¹ wśród przepisów KPC odnajdziemy całkowicie nowy, niezależny sposób ustanowienia jurysdykcji sądu polskiego, a mianowicie na skutek „wdania się w spór co do istoty sprawy” przez pozwanego (art. 1104 § 2 KPC).

Dokonana zmiana przepisów postępowania cywilnego² nie pozostała obojętna dla spraw z zakresu indywidualnego prawa pracy. Dzięki tym zmianom obok nowej ogólnej zasady jurysdykcyjnej – miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu albo siedziby na terytorium RP strony pozwanej (art. 1103 KPC) oraz właściwej jedynie sprawom z zakresu prawa pracy jurysdykcji szczególnej – gdzie wyłącznie pracownik, będąc powodem, może skierować pozew do sądu RP, jeżeli praca jest, była lub miała być wykonywana na terytorium Polski (art. 1103⁴ KPC), istnieje dodatkowa możliwość utrwalenia jurysdykcji sądu państwa polskiego przez każdą ze stron, jeżeli przeciwnik procesowy „wda się w spór co do istoty sprawy”. Jest to całkowicie niezależna i odrębna z podstaw jurysdykcyjnych, jednakże możność jej ustanowienia istnieje wyłącznie w sprawach o prawa majątkowe (ograniczenie przedmiotowe).

Uregulowania wspólnotowe

Możliwość ustanowienia jurysdykcji przez „wdanie się w spór przez pozwanego” wprost przewidują przepisy rozporządzenia Rady (WE) Nr 44/2001 (art. 24) obowiązujące bezpośrednio na terytorium RP, a dodatkowo niewymagające implementacji. Dokonane jednakże w tym zakresie zmiany KPC mają służyć zniwelowaniu ewentualnych sprzeczności prawa wspólnotowego z wewnętrznym prawem krajowym, a także wyraźnie zasygnalizować organom stosującym prawo (a posługującym się przede wszystkim KPC) istnienie tych norm.

Uwzględniając również fakt, że wskazana w przepisach KPC możność ustanowienia jurysdykcji przez „wdanie się w spór przez pozwanego” swe źródło posiada w przepisach rozporządzenia Rady (WE) Nr 44/2001 i jej wykładnia musi również podążać za tym aktem prawnym. Odmienna interpretacja przepisu art. 1104 § 2 KPC zniwelowałaby cel zmian, dla których ich dokonano. Dodatkowo zastrzeżona w rozporządzeniu Rady (WE) Nr 44/2001 autonomiczna³ wykładnia tego pojęcia będzie po części determinować organ orzekający do sięgania w tym zakresie do dorobku orzeczniczego Wspólnoty.

Z drugiej strony zasygnalizować należy, że terminu „wdanie się w spór przez pozwanego” (art. 24 rozporządze­nia Rady (WE) Nr 44/2001) nie można utożsamiać z pojęciem „wdanie się w spór co do istoty sprawy” (art. 1104 § 2 KPC), który właściwy jest jedynie polskiej procedurze cywilnej⁴.

Wdanie się w spór przez pozwanego

Ustanowienie jurysdykcji krajowej przez „wdanie się w spór przez pozwanego” według rozporządzenia Rady (WE) Nr 44/2001 oznacza [...]