Abstrakt

Wykonywanie pracy w formie telepracy może odbywać się bądź w domu telepracownika, bądź w telecentrum. W zależności od miejsca wykonywania pracy telepracownika pracodawca ma inne możliwości w realizowaniu swoich obowiązków w zakresie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

W niniejszym opracowaniu autorka koncentruje się na problematyce wypadku telepracownika, którego miejscem pracy jest dom telepracownika.

Uwagi wstępne

Ustawą z 24.8.2007 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw wprowadzono telepracę jako nową formę zatrudnienia¹. Telepraca stała się tym samym stosunkiem pracy, a telepracownik podmiotem praw i obowiązków pracowniczych. Oznacza to, że telepracownik, świadcząc pracę w domu, ma prawo do wszystkich gwarantowanych uprawnień i świadczeń wynikających ze stosunku pracy. Telepracownik ma także prawo do odszkodowania w przypadku wypadku przy pracy i wypadku w drodze do pracy i z pracy. Przy czym w przypadku telepracownika, którego miejscem pracy jest jego dom nie znajdą zastosowania przepisy dotyczące wypadku w drodze do pracy i z pracy.

W zakresie wypadku przy pracy telepracownika ustawodawca nie przewidział odrębnych regulacji prawnych, a tym samym do takiego wypadku zastosowanie znajdują przepisy ogólne Kodeksu pracy oraz przepisy ustawy z 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych². Takie rozwiązanie wydaje się być nie do końca trafne z uwagi na specyfikę zatrudnienia telepracownika. W związku z tym de lege ferenda, celowe wydaje się wprowadzenie rozwiązań legislacyjnych w zakresie wypadków przy pracy odnoszących się tylko do telepracowników.

Pojęcie wypadku przy pracy telepracownika

Definicja wypadku przy pracy znajduje zastosowanie w art. 3 ust. 1 UbWypadkiU, zgodnie z którym wypadkiem przy pracy jest nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą. Z definicji tej wynika, że aby zdarzenie mogło być uznane za wypadek przy pracy, muszą wystąpić łącznie trzy przesłanki:

– nagłość zdarzenia,

– przyczyna zewnętrzna zdarzenia oraz

– związek z pracą.

Ponadto musi wystąpić szkoda na osobie powodującej uraz lub śmierć pracownika³.

W przypadku telepracownika pierwsze dwie przesłanki nie będą odbiegać od wypadku, jaki ma miejsce na terenie zakładu pracy, natomiast trzecia przesłanka budzi wiele wątpliwości.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 UbWypadkiU zdarzenie ma związek z pracą, jeżeli nastąpiło: podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych, podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia, w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

W celu uznania danego zdarzenia za wypadek przy pracy niezbędne jest istnienie związku pomiędzy tym zdarzeniem a pracą. Związek ten, jak przyjmuje doktryna, jest związkiem normatywnym, a co za tym idzie, nie musi być związkiem przyczynowym⁴. Pogląd ten znajduje również odzwierciedlenie w orzecznictwie. Jak stwierdził w jednym ze swoich orzeczeń SN, wypadek przy pracy może nastąpić w dowolnym czasie i miejscu, ale musi pozostawać w związku czasowym, miejscowym lub funkcjonalnym z wykonywaniem pracy⁵. W innym orzeczeniu SN uznał, że pomiędzy zdarzeniem wypadkowym a pracą nie musi występować adekwatny związek przyczynowy, gdyż wystarczy, aby związek ten był związkiem normatywnym⁶. W stosunku do telepracownika wykonującego pracę w domu w celu ustalenia, czy dane zdarzenie miało związek z pracą, istotne jest uprzednie szczegółowe ustalenie miejsca pracy i czasu pracy. Miejsce pracy to zespół składników, który umożliwia wykonywanie pracy. Miejscem pracy telepracownika jest więc nie tylko jego konkretnie wydzielone w domu stanowisko pracy, lecz także całość obszaru domu, w którym porusza się telepracownik. W związku z tym może nim być także [...]