Abstrakt

Od 1.1.2009 r. w istotny sposób zmienił się kształt urlopów macierzyńskich. Wynika to z ustawy z 6.12.2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw¹, która wydłuża wymiary tych urlopów i wprowadza możliwość dodatkowego ich przedłużenia o część nieobowiązkową (od 1.1.2010 r.), a także przyznaje więcej przywilejów rodzicielskich dla pracowników – ojców, m.in. specjalny urlop ojcowski. Zmiany te są elementem prorodzinnej polityki rządu, który zmierza do stworzenia warunków pozwalających na łączenie aktywności zawodowej z wychowywaniem dzieci, a przez to do wzrostu liczby narodzin (odwrócenia niekorzystnego trendu demogra­ficznego). Warto przy tym zauważyć, że wzrostowi pracowniczych przywilejów towarzyszy obniżenie kosztów pracy pracowników powracających do pracy po przerwie związanej z macierzyństwem. Ma to zrównoważyć pracodawcom niedogodności związane z zatrudnianiem rodziców, zwłaszcza młodych kobiet.

Nowy wymiar urlopu macierzyńskiego

Od 1.1.2009 r. wymiar urlopu macierzyńskiego został podwyższony oraz uzależniony od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie.

Zlikwidowane zostało natomiast kryterium różnicowania urlopu macierzyńskiego w zależności od tego, czy dany poród był pierwszy, czy kolejny. Z tego powodu wymiar urlopu macierzyńskiego z tytułu urodzenia drugiego dziecka, zarówno przed, jak i po 1.1.2009 r., jest taki sam. Wynosi on 20 tygodni, o ile drugi poród nie był mnogi. Zmiana ta spowodowała, że stracił na znaczeniu § 2 w art. 180 KP, który w zakresie wymiaru urlopu zrównywał skutki adopcji z pierwszym porodem. W efekcie przepis ten został uchylony, a to z kolei spowodowało konieczność porządkowej zmiany w § 4 art. 180 KP.

Zgodnie z przepisem przejściowym (art. 11 ustawy nowelizującej z 6.12.2008 r.) prawo do urlopu macierzyńskiego w podwyższonym wymiarze nabędą: [...]