Abstrakt

Instytucja podróży służbowej została szeroko omówiona w nauce prawa pracy¹ i w orzecznictwie. Jest to jedno z tych zagadnień związanych z czasem pracy, które - obok dyżuru oraz szkoleń - wywołuje najwięcej kontrowersji w doktrynie przedmiotu. Poglądy przedstawicieli nauki prawa wykazują w tym względzie duży stopień rozbieżności, zaś orzecznictwo jest niekonsekwentne.

W niniejszym opracowaniu, które zostało oparte na orzeczeniu SN z 23.6.2005 r.², autorka koncentruje się na konieczności ustalenia zasadności objęcia zakresem pojęcia „czas pracy” według art. 128 § 1 KP również podróży służbowej, która przypada na godziny poza czasem pracy wynikającym z dobowego rozkładu czasu pracy pracownika.

Wprowadzenie

Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 23.6.2005 r. uznał, iż „czas dojazdu do miejscowości stanowiącej cel pracowniczej podróży służbowej i powrotu z niej oraz czas pobytu w tej miejscowości nie są pozostawaniem do dyspozycji pracodawcy w miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy (art. 128 § 1 KP), lecz w zakresie przypadającym na godziny normalnego rozkładu czasu pracy podlegają wliczeniu do jego normy (nie mogą być od niej odliczone), natomiast w zakresie wykraczającym poza rozkładowy czas pracy mają w sferze regulacji czasu pracy i prawa do wynagrodzenia doniosłość o tyle, o ile uszczuplają limit gwarantowanego pracownikowi czasu odpoczynku”.

Ustalenie, czy czas podróży służbowej podlega wliczeniu do czasu pracy i w jakim zakresie, ma znaczenie dla stwierdzenia, czy w związku z podróżą służbową pracownik świadczył pracę w godzinach nadliczbowych.

W przedmiotowej sprawie należy rozstrzygnąć, czy powód odbywał typowe, czy też nietypowe podróże służbowe. Od udzielenia odpowiedzi na to pytanie zależy, czy przemieszczanie się pracownika zostanie potraktowane jako zjawisko wyjątkowe w kompleksie jego obowiązków (podróż typowa), czy też jako immanentna cecha danego rodzaju pracy (podróż nietypowa). Jeżeli przyjmiemy, iż pracownik realizował typowe podróże służbowe, rozważenia wymaga, czy ich czas podlega zaliczeniu do czasu pracy z uwzględnieniem tego, czy podróż przypada na godziny normalnego rozkładu czasu pracy pracownika, czy też wykracza poza jego rozkładowy [...]