Abstrakt

Dopuszczalność określenia wynagrodzenia za pracę na podstawie waluty obcej jest obecnie problemem, z którym coraz częściej stykają się strony stosunku pracy. Tendencja ta jest związana nie tyle z niestabilnością polskiej waluty, ile z coraz ściślejszym powiązaniem gospodarki krajowej z zagraniczną i istnieniem stale rozszerzającej się strefy euro. Działające w Polsce przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym oraz oddziały i przedstawicielstwa spółek zagranicznych zamieszczają w zawieranych z pracownikami umowach o pracę klauzule ustalające wysokość wynagrodzenia bądź jako równowartość w złotych polskich określonej kwoty waluty obcej (walutowe klauzule waloryzacyjne), bądź stanowiąc wprost, że wynagrodzenie wypłacane będzie w walucie obcej, najczęściej w euro. Praktyka taka rodzi uzasadnione wątpliwości co do jej dopuszczalności na gruncie polskiego prawa pracy.

Niniejsze opracowanie będzie próbą odpowiedzi na pytanie: czy taka praktyka jest zgodna z prawem, a jeżeli nie, to jakie pociąga za sobą konsekwencje. Analiza powyżej wskazanych zagadnień wydaje się tym istotniejsza, że jak dotąd brak w literaturze prawniczej wyczerpujących opracowań z tego zakresu.

Wprowadzenie

Zarówno Kodeks pracy, jak i inne przepisy prawa pracy nie przewidują możliwości waloryzacji wynagrodzenia. Regulację taką zawiera natomiast Kodeks cywilny. Zgodnie z art. 358¹ § 2 KC strony mogą zastrzec w umowie, że wysokość świadczenia zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości. Przepis ten nie przewiduje żadnych ograniczeń co do rodzaju umów, w których klauzule takie mogą być zastrzegane. Ponadto strony mogą dowolnie wybrać miernik wartości. Może to być złoto, określona grupa materiałów (klauzula indeksowa) lub waluta obca (klauzula walutowa). Powinien być to jednak miernik, którego stabilna wartość możliwa jest do przewidzenia w dłuższym przedziale czasowym¹. Ze względu na praktykowane obecnie odwoływanie się w umowach o pracę głównie do waluty obcej niniejsze opracowanie poświęcone będzie tylko klauzuli waloryzacyjnej walutowej.

Konsekwencją zamieszczenia w umowie walutowej klauzuli [...]