Abstrakt
Liczba funkcjonujących w Polsce pracowniczych programów emerytalnych (PPE) przekroczyła już tysiąc. Kilkaset tysięcy uczestników objętych jest programami, a zgromadzone aktywa należy liczyć w miliardach złotych. Z każdym kwartałem PPE stają się coraz częściej spotykanym świadczeniem pracowniczym, chociaż z pewnością jeszcze długa droga, aby można było stwierdzić, iż są świadczeniem popularnym.
Jedną z ciekawszych, nieuregulowanych szczegółowo w przepisach sytuacji są PPE w przypadku przejęcia zakładu pracy. W niniejszym artykule autor przedstawia podstawowe informacje dotyczące PPE oraz zwraca uwagę na niektóre kwestie związane z PPE w sytuacji przejęcia zakładu pracy.
Co to jest PPE
Pracowniczy program emerytalny to grupowe oszczędzanie na poczet przyszłej emerytury zorganizowane i finansowane przez pracodawcę na rzecz pracowników. Jest to obok indywidualnych kont emerytalnych (IKE) forma tak zwanego III filaru systemu ubezpieczeń emerytalnych, czyli dobrowolne uzupełnienie oszczędności emerytalnych gromadzonych obowiązkowo w I filarze (Zakład Ubezpieczeń Społecznych) oraz II filarze (otwarte fundusze emerytalne). Podstawą prawną funkcjonowania PPE jest ustawa z 20.4.2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych1, a także przepisy wykonawcze oraz ustawy regulujące poszczególne formy, w jakich może zostać utworzone PPE, czyli ustawa z 27.5.2004 r. o funduszach inwestycyjnych2, ustawa z 22.5.2003 r. o działalności ubezpieczeniowej3 oraz ustawa z 28.8.1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych4. Pracowniczy program emerytalny to zorganizowane przez pracodawcę systematyczne oszczędzanie jego pracowników na przyszłą emeryturę. Składki do PPE opłacane są obowiązkowo przez pracodawcę oraz dobrowolnie przez uczestników. Trafiają one do wybranej przez pracodawcę (w uzgodnieniu z reprezentacją pracowników) instytucji finansowej, która zajmuje się ich inwestowaniem oraz pomnażaniem.
Pracowniczy program emerytalny jest w istocie jedynie zespołem umów określających wzajemne zobowiązania pracodawcy, pracowników, uczestników, reprezentacji pracowników oraz instytucji finansowej (podmiotu zarządzającego) w związku z prowadzeniem programu. Należy pamiętać, iż PPE nie jest sam w sobie instytucją finansową, a środki w ramach programu trafiają do już istniejących instytucji finansowych, działających według właściwych dla danej formy przepisów - zakładu ubezpieczeń, funduszu inwestycyjnego - lub są zarządzane przez zarządzającego zagranicznego. Wyjątek od powyższej zasady stanowi pracowniczy fundusz emerytalny (PFE), który jest oddzielną osobą prawną utworzoną specjalnie dla gromadzenia środków w ramach PPE. Pracowniczy fundusz emerytalny jest zarządzany przez wyłącznie w tym celu utworzone pracownicze towarzystwo emerytalne (PrTE) - podobnie jak w przypadku OFE i zarządzających nimi powszechnych towarzystw emerytalnych (PTE). Jedynie w przypadku PFE mamy do czynienia z instytucją finansową powołaną specjalnie do obsługi PPE. Z punktu widzenia pracowników PPE to [...]