Abstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie zasad stosowania zadaniowego czasu pracy: przesłanek warunkujących wprowadzanie tego systemu oraz trybów jego wprowadzania. W kontekście omawianych zagadnień nasuwa się wniosek, że określone przez ustawodawcę sposoby wprowadzania systemów czasu pracy, w tym zadaniowego, sprawiają, iż w pewnym stopniu są one narzucane pracownikom, a w pewnym stanowią zaś wyraz swobody pracowników w zakresie obejmowania ich stosownym systemem. Jednak z uwagi na istotę zadaniowego czasu pracy, co do zasady korzystnego dla pracowników, trudno jest mówić o narzucaniu go pracownikom, nawet jeżeli zostanie on wprowadzony w drodze regulaminu pracy lub obwieszczenia, czyli w sposób jednostronny przez pracodawcę.
Istota zadaniowego czasu pracy
Zadaniowy czas pracy stanowi odstępstwo od typowej regulacji czasu pracy, czyli od zasady, że prawo pracy określa maksymalną liczbę godzin pracy, jaką pracownik może przepracować w ciągu doby i tygodnia w przyjętym okresie rozliczeniowym1. Stanowi sposób organizacji czasu pracy, w którym pracodawca ustala wymiar zadań, natomiast pracownik w zasadzie sam planuje rozkład czasu pracy - decyduje o swoim tempie pracy. Zadania wyznaczone pracownikowi cechuje możliwość ich samodzielnego wykonania. Dla pracodawcy liczy się bowiem rezultat pracy oraz to, aby pracownik wykonał zadania w sposób prawidłowy i w określonym terminie. A zatem najważniejsze cechy, które charakteryzują zadaniowy system, to:
- brak ekstensywnej miary pracy, - rytm pracy, który nie jest z góry ustalany przez pracodawcę, lecz decyduje o nim sam pracownik, - pracownik posiadający dużą samodzielność nie tylko w zakresie ustalania rozkładu czasu pracy, ale także w zakresie sposobu wykonywania pracy, - zobowiązanie pracownika do świadczenia pracy na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem w zamian za wynagrodzenie, które to zobowiazanie jest tylko po części stosunkiem starannego działania - zasadnicze znaczenie ma także rezultat (wynik) pracy, który pracownik w wyznaczonym terminie zobowiązany jest osiągnąć. |
Ze względu na istotę omawianego systemu pracodawca jest zwolniony z obowiązku prowadzenia ewidencji czasu pracy pracownika nim objętego oraz co do zasady w systemie tym nie występują godziny nadliczbowe.
Dopuszczalne przesłanki wprowadzania zadaniowego czasu pracy
Żaden przepis nie zawiera katalogu rodzajów prac lub stanowisk, na których pracownicy mogą być zatrudniani według systemu zadaniowego. Generalnie zadaniowy czas pracy może być wprowadzony, jeżeli spełnione są przesłanki rodzaju pracy lub jej organizacji albo miejsca wykonywania pracy. Natomiast uregulowania szczegółowe określają grupy zawodowe, w stosunku do których może być stosowany zadaniowy [...]