Monitor Prawa Pracy

nr 1/2006

Prawo zakładowej organizacji związkowej do pozyskiwania od pracodawcy informacji niezbędnych do prowadzenia działalności związkowej - wybrane problemy

Grzegorz Orłowski
Autor kilkudziesięciu publikacji z zakresu prawa pracy, wykładowca Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im. L. Koźmińskiego w Warszawie, prezes firmy konsultingowej.
Abstrakt

Zagadnienie prawa zakładowych organizacji związkowych do pozyskiwania od pracodawców informacji niezbędnych do prowadzenia działalności związkowej jest istotne z kilku powodów.

Po pierwsze, stanowi jeden z podstawowych warunków wypełniania przez te organizacje swoich funkcji i uprawnień dotyczących zarówno zbiorowych, jak i indywidualnych stosunków pracy. Po drugie, warunkuje realizację jednej z podstawowych zasad zbiorowego prawa pracy, jaką jest dialog społeczny, który przenika praktycznie wszystkie jego instytucje, a w szczególności rokowania zbiorowe zmierzające do zawarcia układów zbiorowych pracy i innych porozumień zbiorowych. Po trzecie, o ile z jednej strony dialogowi społecznemu realizowanemu na wszystkich poziomach (np. zakładowym, branżowym, ogólnokrajowym i europejskim) towarzyszy ciągłe poszerzanie jego sfer i rozwój pracowniczego prawa do informacji i konsultacji, to z drugiej mamy do czynienia z procesem stałego rozwoju standardów ochrony informacji (np. danych osobowych). W praktyce może to prowadzić - i prowadzi - do sytuacji kolizyjnych, w których dochodzi do swego rodzaju rywalizacji związkowego prawa do informacji i standardów ochrony określonych rodzajów informacji.

Kwestia ta jest na tyle interesująca, że publikujemy kolejne opracowanie dotyczące tej tematyki.

Determinanty zakresu dostępu do informacji zakładowych organizacji związkowych

Uprawnienie zakładowej organizacji związkowej do pozyskania od pracodawcy informacji statuuje przepis art. 28 ustawy z 23.5.1991 r. o związkach zawodowych1. Stanowi on, że „pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie związku zawodowego informacji niezbędnych do prowadzenia działalności związkowej, w szczególności informacji dotyczących warunków pracy i zasad wynagradzania”.

Jest to norma ogólna oparta w istocie na założeniu, iż przedmiotowy zakres związkowego prawa do informacji wyznaczają przede wszystkim funkcje i uprawnienia zakładowej organizacji związkowej.

1. Funkcje zakładowych organizacji związkowych

W piśmiennictwie wyróżnia się trzy podstawowe funkcje związków zawodowych:

- ochronną,

- kontrolną,

- reprezentacyjną2.

a) Funkcja ochronna

Sprowadza się do obrony praw i interesów ludzi pracy. Jej wyrazem normatywnym jest przepis art. 4 ZwZawU stanowiący, że związki zawodowe bronią godności, praw i [...]