Abstrakt
Ustawa nowelizująca Kodeks pracy z 14.11.2003 r.1 wprowadziła m.in. nową instytucję prawną - mobbing. Była to odpowiedź na potrzeby społeczno-gospodarcze. Uważa się bowiem, że zagrożenie występowania patologicznych relacji międzyludzkich wzrasta w okresach wysokiego bezrobocia. W ponad półtorej roku od momentu jej wejścia w życie warto zastanowić się nad jakością przyjętych przez polskiego ustawodawcę rozwiązań i spojrzeć na regulacje antymobbingowe w innych krajach UE, czemu służy niniejsze opracowanie.
Wprowadzenie
Problem mobbingu w miejscu pracy istnieje od wielu dziesięcioleci, a jego rozwój był ściśle powiązany z postępem gospodarczym i cywilizacyjnym. Został jednakże po raz pierwszy zdefiniowany w 1984 r. przez szwedzkiego psychiatrę H. Leymanna, który scharakteryzował go jako „terror psychiczny” w miejscu pracy. Mobbing został powszechnie uznany za duże zagrożenie dla zdrowia pracowników i efektywności działania zatrudniających ich przedsiębiorstw. Obecnie należy uznać, iż zjawisko mobbingu stanowi nie tylko problem natury medycznej, ale również prawnej. W krajach UE wielu ustawodawców narodowych uznaje potrzebę prawnego uregulowania tego problemu na poziomie państw członkowskich, a nawet na poziomie wspólnotowym.
Szwecja
Problem mobbingu został po raz pierwszy, w bezpośredni sposób, uregulowany prawnie w Szwecji. 21.9.1993 r. Narodowa Rada Bezpieczeństwa i Zdrowia Zawodowego (National Board of Occupational Safety and Health) wydała rozporządzenie zawierające postanowienia określające środki przeciwdziałające tyranizowaniu w pracy, a także ogólne zalecenia dotyczące wdrożenia tych postanowień2. Był to pierwszy akt prawny w Europie regulujący kwestię mobbingu w sposób kompleksowy.
Rozporządzenie to ma zastosowanie do wszelkich działań, w trakcie których pracownik mógłby być poddany tyranizowaniu (victimization). Określenie to jest zdefiniowane w § 1 tego aktu jako[...]