Abstrakt

Na szczycie Rady Europejskiej w Laeken w 2001 r. postanowiono o potrzebie przygotowania Konstytucji Europejskiej, która zastąpiłaby dotychczasowe Traktaty. Podczas międzyrządowej konferencji 18.4.2004 r. przyjęto jej projekt, który został podpisany w Rzymie 29.10.2004 r. przez przywódców 25 państw członkowskich. Obecnie ze względu na dotychczasowy niepomyślny przebieg procesu ratyfikacyjnego do wiosny przyszłego roku każdy kraj dostał wolną rękę w jego kontynuowaniu lub wstrzymaniu. Przyszłość Traktatu jest zatem wysoce niepewna. Być może powstanie potrzeba dokonania istotnych zmian w obecnym projekcie bądź przygotowania nowego. Polska będzie uczestniczyć w tych pracach. Warto więc zapoznać się z obecnym projektem i jego rozwiązaniami w obszarze polityki społecznej.

Zakres władztwa przekazanego UE w obszarze polityki społecznej

Projekt Konstytucji rozstrzyga o podziale władztwa pomiędzy organami UE i państwami członkowskimi. Zgodnie z zasadą powierzenia (art. I-11 ust. 2) określono zakres władztwa przekazywanego przez państwa członkowskie organom UE, które mogą działać jedynie w granicach przyznanych im kompetencji.

Projekt Konstytucji, określając zakres władztwa Unii, wprowadza równocześnie jego klasyfikację. Wyróżnia więc władztwo wyłączne Unii, gdy ta działa samodzielnie w imieniu państw członkowskich, oraz władztwo dzielone pomiędzy Unię i państwa członkowskie. W tym ostatnim przypadku zgodnie z zasadą pomocniczości (subsydiarności - art. I-11 ust. 3) oraz zasadą proporcjonalności (art. I-11 ust. 4) Unia może podejmować działania (w tym wydając akty prawnie wiążące), wówczas gdy są one bardziej skuteczne dla osiągnięcia celów niż samodzielne działania państw. Przestrzeganie zasad pomocniczości i proporcjonalności powinny zapewnić parlamenty krajowe, które pod tym katem będą oceniać inicjatywy Komisji UE¹(Protokół Nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności).

W zakresie, w jakim Traktat nie powierza Unii władztwa, kompetencje należą do państw członkowskich. Organy Unii mają jednak uprawnienia do wspierania, koordynowania lub uzupełniania działań państw, dla zapewnienia, że będą one zmierzać do osiągnięcia wspólnych celów (dotyczy to zwłaszcza polityki gospodarczej i zatrudnienia), oraz określania i realizowania wspólnej polityki [...]