Monitor Prawa Pracy

nr 4/2005

Praca cudzoziemców w Polsce - część 2

Andrzej Kisielewicz
Autor jest Viceprezesem Naczelnego Sądu Administracyjnego i Prezesem Izby Gospodarczej w tym Sądzie.
Abstrakt

Obowiązujące przepisy dotyczące zatrudnienia cudzoziemców są bardzo skomplikowane. Jak się okazuje, polski prawodawca dość daleko ingeruje metodami administracyjno-prawnymi w sferę stosunków zatrudnienia, w których osobą wykonującą pracę jest cudzoziemiec. Dotyczy to nie tylko samych cudzoziemców, lecz również podmiotów korzystających z ich pracy.

Cudzoziemcy, w zakresie świadczenia pracy podzieleni zostali na dwie kategorie - tych, którzy są traktowani na równi z obywatelami polskimi, i pozostałych, którzy podlegają prawnym ograniczeniom.

W drugiej części niniejszego opracowania1 Autor omawia kolejne kwestie związane z tą tematyką.


4. Zasady wydawania przyrzeczeń i zezwoleń

Cudzoziemiec, którego ustawa z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy2 nie traktuje pod względem pracy na równi z obywatelem polskim, uzyskuje prawo do wykonywania pracy w Polsce na mocy pozwolenia na pracę, wydanego przez wojewodę właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy. Postępowanie zmierzające do wydania zezwolenia jest w zasadzie dwuetapowe. W myśl art. 88 ust. 2 PomocZatrudU „warunkiem wydania zezwolenia na pracę jest wcześniejsze uzyskanie przez pracodawcę przyrzeczenia i uzyskanie przez cudzoziemca odpowiedniej wizy lub zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony na terytorium Polski lub zezwolenia, o którym mowa w przepisach o zasadach i warunkach wjazdu i pobytu obywateli państw członkowskich UE oraz członków ich rodzin na terytorium Polski”. W przypadku gdy cudzoziemiec posiada odpowiednią wizę lub zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony na terytorium Polski albo też inny dokument lub zezwolenie na wjazd i pobyt w Polsce, wojewoda wydaje decyzję w sprawie zezwolenia na pracę (art. 88 ust. 3 PomocZatrudU).

Przyrzeczenie jest więc wydawane wówczas, gdy cudzoziemiec nie uzyskał jeszcze odpowiedniej wizy lub innego wymaganego dokumentu uprawniającego do zamieszkania lub pobytu na terytorium Polski. Stanowi rodzaj zobowiązania organu administracji publicznej (wojewody) do wydania zezwolenia na pracę, pod warunkiem że cudzoziemiec uzyska odpowiedni tytuł prawny do zamieszkania lub pobytu w Polsce (art. 2 ust. 1 pkt 30 PomocZatrudU). Wydanie przyrzeczenia jest zatem zbędne, jeżeli cudzoziemiec ma prawo do pobytu w Polsce. Podjęcie przez niego pracy wymaga wówczas jedynie uzyskania zezwolenia na pracę.

5. Tryb wydawania przyrzeczeń i zezwoleń

Prowadzone przez wojewodę postępowanie w sprawie wydania przyrzeczenia i zezwolenia na pracę cudzoziemca jest postępowaniem administracyjnym. Mimo braku wyraźnego ustawowego odesłania do Kodeksu postępowania administracyjnego toczy się ono według tych przepisów, z uwzględnieniem regulacji zawartych w PomocZatrudU (art. 1 pkt 1 KPA), a wydawane w tych sprawach rozstrzygnięcia są niewątpliwie decyzjami administracyjnymi. Pomoc­ZatrudU, jak również utrzymane dotychczas w mocy przepisy wykonawcze wydane na podstawie poprzedniej ustawy z 14.12.1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu3 (art. 149 PomocZatrudU) nie są w tej materii zbyt klarowne. Ten złożony i niejasny stan prawny może być źródłem wielu wątpliwości interpretacyjnych. Należałoby przede wszystkim wyjaśnić powiązania i zależności pomiędzy postępowaniem o wydanie przyrzeczenia i postępowaniem o wydanie zezwolenia na pracę. Przepis art. 88 ust. 8 PomocZatrudU stanowi, że przyrzeczenie i zezwolenie na pracę cudzoziemca są wydawane na wniosek pracodawcy. Z przepisów art. 88 ust. 5 pkt 3 i ust. 9 wynika zaś, że są one decyzjami administracyjnymi. Decyzja administracyjna rozstrzyga sprawę co do istoty albo w inny sposób kończy sprawę w danej instancji (art. 104 § 2 KPA). Na podstawie art. 88 ust. 8 należałoby uznać, że [...]