Abstrakt

Obok odpowiedzialności odszkodowawczej uregulowanej przepisami Kodeksu pracy pracodawca ponosi wobec pracownika odpowiedzialność na podstawie ogólnych zasad określonych w przepisach Kodeksu cywilnego. Ostatnie zmiany Kodeksu pracy wyraźnie wskazują na tendencję do odchodzenia od ryczałtowej i ograniczonej odpowiedzialności odszkodowawczej pracodawcy. Nadal jednak obowiązują uregulowania, które limitują wysokość odszkodowania.

W pierwszej części niniejszego opracowania Autorka dokona szczegółowej analizy wynikającej z przepisów Kodeksu pracy odpowiedzialności pracodawcy za szkody wyrządzone pracownikowi. Natomiast w numerze kwietniowym „Monitora Prawa Pracy” przedstawione zostaną uregulowania przyjęte w tym zakresie w Kodeksie cywilnym.

Uwagi wstępne

Odpowiedzialność majątkowa pracodawcy za szkody wyrządzone pracownikowi przybiera różne postaci, choć generalnie względem pracowników odpowiada on z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków z umów o pracę na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego¹. Jednak w niektórych sytuacjach zakres obowiązku odszkodowawczego pracodawcy jest limitowany, i to na ogół do określonej wysokości wynagrodzenia pracowniczego (art. 55 § 1¹ i art. 99 § 1 KP).

Pracodawca może być także zobowiązany do pokrycia szkody poniesionej przez pracownika w pełnej wysokości, ale na zasadach przyjętych w Kodeksie pracy (art. 18^3d i art. 94³ § 4 KP). Przepisy Kodeksu pracy nie normują wyczerpująco roszczeń odszkodowawczych pracownika wobec pracodawcy, który w razie niewykonania lub nienależytego wykonywania przez pracodawcę warunków umowy o pracę może żądać odszkodowania w pełnej wysokości na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego.

Nowelizacja Kodeksu pracy z 14.11.2003 r.² wyraźnie wskazuje na tendencję do odchodzenia od ryczałtowej i ograniczonej odpowiedzialności odszkodowawczej pracodawcy (art. 18^3d i art. 94³ § 4 KP). Zdaje się świadczyć o tym, że nie ma uzasadnienia dla łagodzenia skutków w sferze majątkowej pracodawcy z tytułu szkód wyrządzonych pracownikom w procesie pracy.

Choć wprowadzone do Kodeksu pracy zmiany w zakresie odpowiedzialności pracodawcy zasługują na pełną akceptację, to jednak nie można przyjmować ich bezkrytycznie. Nadal bowiem w przypadkach uregulowanych w art. 55 § 1¹ i art. 99 § 1 KP odszkodowanie należne pracownikom od pracodawcy jest ograniczone do wysokości wynagrodzenia pracownika wyliczonego za określony czas. Natomiast odszkodowanie, o jakim mowa w art. 18^3d i art. 94³ § 4 KP, nie zawsze [...]