Monitor Prawa Pracy

nr 11/2005

Równoważne systemy czasu pracy

Łukasz Pisarczyk
Adiunkt w Katedrze Prawa Pracy i Polityki Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego. Autor licznych opracowań naukowych i popularnonaukowych z zakresu prawa pracy.
Abstrakt

Zastosowanie równoważnego czasu pracy polega na różnicowaniu i bilansowaniu dobowego wymiaru czasu pracy. Jego stosowanie leży przede wszystkim w interesie pracodawcy, przyczyniając się do racjonalizacji polityki kadrowej, pozwalając na pełne wykorzystanie możliwości i ograniczenie kosztów zatrudnienia. Z drugiej strony równoważny czas pracy może wiązać się z pewnymi niedogodnościami dla pracowników, utrudniając planowanie aktywności poza pracą. Może również negatywnie wpływać na życie osobiste pracownika, powodując osłabienie więzi rodzinnych, szczególnie w okresach większego natężenia pracy.

W niniejszym opracowaniu Autor prowadzi rozważania na temat równoważnych systemów czasu pracy.

Uwagi wstępne - znaczenie równoważnych systemów czasu pracy

Problematyka równoważnych systemów czasu pracy ze względu na swoje znaczenie praktyczne budzi w ostatnim czasie coraz większe zainteresowanie. Jakkolwiek wykorzystywane technologie oraz metody organizacji pracy już w przeszłości uzasadniały stosowanie tego systemu, to jednak dopiero w warunkach gospodarki rynkowej jego znaczenie może być w pełni docenione. Rozwój wolnego rynku daje podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą możliwości rozwoju, stwarzając równocześnie określone zagrożenia. Pracodawcy muszą brać pod uwagę wahania koniunktury, a w rezultacie również zmieniające się zapotrzebowanie na pracę. W efekcie stają przed poważnym problemem wkomponowania pracowników w rytm funkcjonowania zakładu. Podstawowy czas pracy, w którym pracownik świadczy pracę przez osiem godzin na dobę w przeciętnie 40-godzinnym tygodniu pracy, nie odpowiada specyfice wielu placówek zatrudnienia czy też stosowanym technologiom.

Dzięki systemom równoważnym pracodawca w większym stopniu może wykorzystać posiadany potencjał kadrowy, dostosowując rozkład czasu pracy do rzeczywistego zapotrzebowania na pracę. Może to stanowić ważny instrument obniżenia [...]