Abstrakt
Dnia 1.1.2005 r. weszły w życie przepisy nowej ustawy zdrowotnej. Jak wygląda zreformowany system powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, co zmieniono w stosunku do ustawy uznanej przez Trybunał za sprzeczną z Konstytucją, na ile ta konstrukcja respektuje modelowe założenia techniki ubezpieczeniowej?
Autor udziela odpowiedzi na powyższe pytania, ocenia dokonane zmiany i formułuje postulaty de lege ferenda. Opracowanie zostało podzielone na dwie części.
Wprowadzenie
Historia polskiego systemu ochrony zdrowia i opieki zdrowotnej jest krótka, ale niezwykle burzliwa. W trakcie zaledwie pięciu lat od wejścia w życie nowych1, ubezpieczeniowych w założeniu, rozwiązań były one wielokrotnie nowelizowane. Ustawą z 23.1.2003 r.2 dokonano kompleksowej przebudowy systemu, która jednak została oceniona przez Trybunał Konstytucyjny jako sprzeczna z Konstytucją RP3.Wreszcie 1.1.2005 r. weszły w życie nowe przepisy regulującej tę problematykę - ustawa z 27.8.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych4.
Na wstępie należałoby wskazać kryteria, na których podstawie można określić charakter prawny systemu, a następnie przyporządkować go do jednego z modeli realizacji idei zabezpieczenia społecznego w zakresie ochrony zdrowia i opieki zdrowotnej. Należy zatem podkreślić znaczenie zakresu podmiotowego systemu i budowy organizacyjnej, a zwłaszcza kwestię charakteru prawnego instytucji organizujących i finansujących nabywanie świadczeń. Analizy wymaga również metoda finansowania systemu. Baczną uwagę trzeba zwrócić na katalog gwarantowanych uprawnionym świadczeń, a także sposób ich nabywania przez Narodowy Fundusz Zdrowia5 i udostępniania uprawnionym. Ponieważ podstawy modelu ubezpieczeniowego wynikają z pewnych założeń aksjologicznych, ważne jest, aby oceniając poszczególne kryteria, podkreślać rolę zasad: solidarności społecznej, samorządności i autonomii finansowej, kompleksowej ochrony przed ryzykiem utraty zdrowia, składkowości, rozumianej jako świadomy współudział ubezpieczonych w kosztach tworzenia funduszu przeznaczonego na wypadek ziszczenia się ryzyka, fundamentalnych dla techniki ubezpieczeniowej i pomocnych w ustalaniu charakteru prawnego konkretnego systemu.
Analizując rozwiązania tworzące system powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego w NFZ na podstawie wskazanych powyżej kryteriów, można postawić tezę, że nie jest on z pewnością systemem ubezpieczeniowym w tradycyjnym rozumieniu tego pojęcia. Wątpliwości budzi [...]