Monitor Prawa Pracy

nr 8/2004

Podróż służbowa

Arkadiusz Sobczyk
Adiunkt w Katedrze Prawa Pracy i Polityki Socjalnej Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor licznych publikacji.
Abstrakt

Powierzenie pracownikowi przez pracodawcę wykonania określonego zadania służbowego poza stałym miejscem pracy wymaga odpowiedniego udokumentowania, takim dokumentem najczęściej jest polecenie wyjazdu służbowego (delegacja).

Wyrok WSA z 26.1.2007 r., I SA/Wr 1332/06

Z uzasadnienia:

Przedmiotem zaskarżenia jest decyzja Dyrektora IS z 30.6.2006 r. utrzymująca w mocy decyzję Naczelnika Dolnośląskiego US z 23.2.2006 r. orzekającą o odpowiedzialności płatnika – z siedzibą z tytułu niepobrania i niewpłacenia organowi podatkowemu w ustalonym terminie płatności zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT-4) i określającą to zobowiązanie podatkowe w wysokości 27 022,80 zł za czerwiec 2002 r. oraz 1198,10 zł za wrzesień 2002 r.

Zawarte w decyzji organu podatkowego I instancji rozstrzygnięcie było efektem przeprowadzonego postępowania podatkowego w wyniku, którego stwierdzono, że zo­bo­wią­zanie podatkowe za czerwiec 2002 r. odpowiada niedo­branym i nieodprowadzonym zaliczkom na podatek dochodowy od osób fizycznych z tytułu sfinansowanego przez spółkę wyjazdu 12 pracowników spółki do Korei na Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej. Natomiast ­zobowiązanie dotyczące września 2002 r. związane jest z ufundowaniem przez stronę dwóm pracownikom pobytu w Cannes we Fran­cji. Ustalono, że w okresie od 1.9.2001 r. do 31.5.2002 r. przeprowadziła program sprzedaży premiowej pod tytułem „na Mistrzostwa Świata w Korei 2002 r.”. Program ten był skierowany do wszystkich klientów – partnerów strony, którzy w okresie trwania promocji przekroczyli określony próg zakupów towarów, oferowanych przez spółkę w danej kategorii. Jako nagrodę główną spółka ufundowała zwycięzcom 10-dniowe wyjazdy na Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej organizowane w 2002 r. w Korei. W wyniku realizacji programu ww. sprzedaży premiowej, do Korei pojechało 120 osób, w tym 12 pracowników , którzy – zdaniem organu podatkowego I instancji – nie byli związani z realizacją tego programu. Strona nie przedstawiła żadnych do­wodów potwierdzających, że pracownicy uczestniczyli w wyjeździe w ramach pełnionych przez nich obowiązków. Zabrakło pisemnych poleceń wyjazdu służbowego dla pracowników biorących udział w tej imprezie, które potwierdziłyby cel wyjazdu, jak również jego służbowy charakter. Wyjazd 12 pracowników miał nastąpić jedynie na podstawie ustnego polecenia. W konsekwencji sfinansowania przez pracodawcę wyjazdu i pobytu w Korei podczas Mistrzostw Świata Piłki Nożnej po stronie pracowników powstał przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia zaliczonego do przychodów ze stosunku pracy, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm., zwana dalej PDOFizU). Obliczono wartość nieodpłatnych świadczeń w oparciu o przepisy art. 12 ust. 3 oraz art. 11 ust. 2a pkt 2 PDOFizU, przyj­mując wartość na jedną osobę w wysokości 11 852,32 zł i przyporządkowując zrealizowanie takich nieodpłatnych świadczeń w miesiącu wyjazdu tj. w czerwcu 2002 r. Jednocześnie organ podatkowy I instancji ustalił, że we wrześniu 2002 r. spółka sfinansowała dwóm pracownikom, pełniącym funkcje kierownicze, pobyt w Cannes we Francji. Stwierdzono, że wyjazd ten nie miał charakteru służbowego. Obowiązek obliczenia, pobrania i odprowadzenia był następstwem powstania po stronie pracowników przy­chodu ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 PDOFizU. Wartość przedmiotowego świadczenia przypadająca na wynosiła 45,92%, natomiast wydatek dotyczący 54,08% wydatku.

Na skutek wniesionego przez stronę odwołania Dy­rektor IS utrzymał w mocy decyzję organu podatkowego I instancji. Wskazano na przepis art. 21 ust. 1 pkt 16 ­PDOFizU, zgodnie z którym wolne od podatku są diety i inne należności za czas podróży służbowej do wysokości określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra. Zasada ta dotyczy zarówno podróży służbowych odbywanych na terenie kraju, jak i poza jego gra­nicami. Zasady ustalania wysokości tego typu należności oraz zasady ich wypłacania w związku z zagranicznymi podróżami służbowymi w 2002 r. wynikały z rozporzą­dzenia ministra pracy i polityki społecznej z 8.5.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania oraz wysokości należności przysługujących pracownikowi z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz.U. z 2001 r. Nr 50, poz. 525 ze zm.). Regulacja ta stanowiła akt wykonawczy do ustawy z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy (tekt jedn. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.). Jednocześnie podkreślono, że instytucja zwolnienia od podatku dochodowego określonych dochodów (przychodów), stanowi wyjątek od zasady opodatkowania dochodów uzyskiwanych przez osoby fizyczne, o której mowa w art. 9 ust. 1 PDOFizU. Powołano się na orzecznictwo sądów administracyjnych, co do konieczności właściwego udokumentowania wszelkich okoliczności mających wpływ na wysokość zobowiązań po­datkowych. Brak właściwego udokumentowania wyjazdów służbowych oraz przedstawienia dowodów przez stronę skutkował określeniem zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

W skardze wniesionej do WSA we Wrocławiu wniesiono o uchylenie zaskarżonej decyzji i zarzucono naruszenie art. 12 ust. 1 PDOFizU poprzez uznanie, że kwoty prze­znaczone na pokrycie kosztu wyjazdu 12 pracowników odwołującej się do Korei oraz na pokrycie kosztu wyjazdu dwóch pracowników do Cannes stanowią świadczenia nieodpłatne w rozumieniu ww. przepisu, podczas gdy wyjazdy te miały charakter wyjazdów służbowych i były realizacją obowiązków wynikających ze stosunku pracy. W uzasadnieniu skargi strona skarżąca podniosła, że przez nieodpłatne świadczenie rozumie się osiągane przez podatnika korzyści w postaci wykonywanych na jego rzecz usług, z którymi w zasadzie nie wiąże się żadne świadczenie wzajemne ze strony podatnika. I takie świadczenia nieodpłatne wynikają z własnych przepisów branżowych lub układów zbiorowych o pracę. Ponadto, powołano się na art. 22 i art. 100 § 1 KP wskazując na obowiązek pracownika wykonywania pracy sumiennie i starannie oraz stosowania się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Natomiast wyjazd pracowników do Korei był realizacją polecenia służbowego pracodawcy i był spowodowany, prócz zapewnienia należytej opieki, obsługi w zakresie kontaktów z tłumaczami i organizatorami wyjazdu, także potrzebą podtrzymywania należytych stosunków handlowych i ich pogłębianiem z klientami. Również wyjazd pracowników do Cannes miał – zdaniem strony skarżącej – charakter wyjazdu służbowego w ramach stosunku pracy.

W odpowiedzi na skargę strona przeciwna wniosła o oddalenie skargi i podtrzymała stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

WSA we Wrocławiu zważył, co następuje:

Skarga nie jest zasadna.

Na wstępie należy zauważyć, że sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej obej­mującą m.in. orzekanie w sprawach skarg na decyzje administracyjne (art. 3 § 1 i 2 pkt 1 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.; dalej „p.s.a.”), które oceniane są z punktu widzenia ich legalności, a więc [...]