Abstrakt
W tej części1 opracowania poświęconego problematyce regulacji czasu pracy w krajach członkowskich UE autor omówi ustawodawstwo europejskie - w tym również polskie - dotyczące zasad pracy nocnej, maksymalnego tygodniowego wymiaru czasu pracy i corocznego urlopu wypoczynkowego.
Praca w porze nocnej
Dyrektywa 93/104 z 23.11.1993 r. dotycząca pewnych aspektów organizacji pracy zawiera w art. 2 definicje czasu nocnego oraz pracownika pracującego w nocy. Zgodnie z tym przepisem czas nocny oznacza każdy okres przewidziany w prawie krajowym nie krótszy niż 7 godzin, obejmujący w każdym przypadku czas między 0.00 a 5.00. Natomiast pracownikiem pracującym w nocy jest osoba, która w czasie nocnym pracuje przynajmniej 3 godziny swojego normalnego czasu pracy, a z drugiej strony taka, która może podczas czasu nocnego przepracować pewną część swojego rocznego czasu pracy. Zasady te zgodnie z wyborem państw członkowskich określono:
- w drodze ustawodawstwa krajowego przyjętego po konsultacji z pracownikami i pracodawcami lub
- w drodze układów zbiorowych lub porozumień zawartych między pracownikami i pracodawcami na szczeblu krajowym lub regionalnym.
Nie wszystkie państwa członkowskie przyjęły te 2 definicje, a jeżeli nawet, to występują w tym zakresie bardzo istotne różnice. Najczęściej wprowadzono do ustawodawstw definicję pory nocnej, natomiast stosunkowo rzadko rozróżnienie między pojęciem „pracownik” a „pracownik nocny”.
I tak zgodnie z ustawodawstwem w:
a) Belgii - praca nocna jest wykonywana między 20.00 a 6.00. Definicja ta została następnie doprecyzowana w dekrecie królewskim, określającym okoliczności, w których przepisy dotyczące czasu pracy odnoszą się także do pracy w nocy;
b) Danii - pojęcia „praca nocna” i „pracownik nocny” są regulowane tylko w układach zbiorowych pracy;
c) Niemczech - przewiduje się, że pora nocna obejmuje czas między 23.00 a 6.00 (w przypadku piekarni od 22.00 do 5.00), a za pracę nocną uznaje się pracę, która trwa co najmniej przez 2 godziny w nocy. Natomiast pracownicy nocni to ci, którzy zgodnie ze swoim rozkładem czasu normalnie wykonują pracę w systemie zmianowym lub wykonują pracę w nocy przez co najmniej 48 dni w roku;
e) Grecji - czas nocny oznacza każdy okres 8 godzin rozpoczynający się o 22.00 i kończący się o 6.00. Pracownikiem nocnym jest osoba, która:
- podczas pory nocnej pracuje co najmniej 3 godziny w ramach normalnego czasu pracy lub
- wykonuje pracę w porze nocnej przez co najmniej 726 godzin w roku, chyba że mniejsza liczba godzin jest przewidziana w układzie zbiorowym pracy lub w innych regulacjach.
Wyliczając ten czas, należy brać pod uwagę całkowity wymiar czasu pracy pracownika, pod warunkiem że czas ten obejmuje co najmniej 3 godziny między 24.00 a 5.00, bez względu na to, o której zaczyna i kończy się zmiana, oraz przy założeniu, że długość pracy wynosi co najmniej 7 następujących po sobie godzin;
f) Hiszpanii - pracą w nocy jest praca wykonywana między 22.00 a 6.00. Dotyczy to również sytuacji, gdy tylko część pracy wykonywana jest w nocy, pod warunkiem że czas pracy w nocy wynosi co najmniej 1/3. Pracownikiem nocnym jest pracownik, który [...]