Abstrakt

W dobie społeczeństwa informacyjnego problematyka monitorowania pracownika w miejscu pracy jest niezwykle aktualna. Wiąże się to z tym, że możliwości inwigilacyjne dzięki dostępności różnorodnych urządzeń są praktycznie nieograniczone. Niestety, jak do tej pory polski ustawodawca nie rozwiązał tego problemu i wciąż brak regulacji określającej dopuszczalność i zakres monitoringu.

W niniejszym opracowaniu Autor szczegółowo analizuje stan rzeczy w Polsce na tle rozwiązań zastosowanych w innych krajach i obecnych tendencji legislacyjnych.

Wprowadzenie

Problematyka monitorowania pracownika w miejscu pracy wraz z rozwojem nowoczesnych technologii przetwarzania informacji nabiera coraz większego znaczenia. Jest ona przedmiotem prac organów UE¹ oraz Międzynarodowej Organizacji Pracy (ILO)². Rozmaite inicjatywy w tym przedmiocie podejmowane są również w poszczególnych państwach członkowskich Unii oraz innych, zwłaszcza w USA.

Wydaje się jednak, że polski ustawodawca nie dostrzega tego problemu. Brak jest bowiem szczegółowych regulacji określających dopuszczalność i zakres monitoringu. Czy nie są one potrzebne? A może w miejscu pracy nie można w ogóle mówić o prywatności? Podobne pytania można byłoby mnożyć. Warto więc przeanalizować obecny stan rzeczy w Polsce i innych krajach oraz tendencje legislacyjne, a także zastanowić się nad znalezieniem sensownego rozwiązania, uwzględniającego interesy obu stron.

Pojęcie i rodzaje monitorowania

Monitorowaniem określa się w piśmiennictwie zagranicznym „czynności przedsięwzięte w celu gromadzenia informacji o pracownikach poprzez poddanie ich obserwacji czy to bezpośrednio, czy to z użyciem urządzeń elektronicznych”³. Można przy tym rozróżnić monitoring proaktywny, nastawiony na działania prewencyjne i ocenę wydajności pracownika, oraz reaktywny, podejmowany po uzyskaniu wiadomości o nielegalnym zachowaniu. Mówi się też o monitoringu jawnym i ukrytym oraz ciągłym i okresowym.

Monitorowanie pracownika w miejscu pracy przy użyciu urządzeń elektronicznych może przybierać różne formy. Do najważniejszych z nich zaliczyć należy:

• podsłuch przekazów informacji,

• sprawdzanie wykazów połączeń telefonicznych i odwiedzanych stron WWW,

• kontrolę poczty elektronicznej,

• monitorowanie za pomocą kamer użytkowych.

Uzasadnienie monitorowania

Pracodawca ma kilka uzasadnionych powodów, aby monitorować działanie pracownika. Po pierwsze, jest to kwestia efektywności pracy, np. liczby znaków wystukiwanych na komputerze w jednostce czasu, długości prowadzonych rozmów itp.⁴. Po drugie, [...]