Abstrakt
W dobie społeczeństwa informacyjnego problematyka monitorowania pracownika w miejscu pracy jest niezwykle aktualna. Wiąże się to z tym, że możliwości inwigilacyjne dzięki dostępności różnorodnych urządzeń są praktycznie nieograniczone. Niestety, jak do tej pory polski ustawodawca nie rozwiązał tego problemu i wciąż brak regulacji określającej dopuszczalność i zakres monitoringu.
W niniejszym opracowaniu Autor szczegółowo analizuje stan rzeczy w Polsce na tle rozwiązań zastosowanych w innych krajach i obecnych tendencji legislacyjnych.
Wprowadzenie
Problematyka monitorowania pracownika w miejscu pracy wraz z rozwojem nowoczesnych technologii przetwarzania informacji nabiera coraz większego znaczenia. Jest ona przedmiotem prac organów UE1 oraz Międzynarodowej Organizacji Pracy (ILO)2. Rozmaite inicjatywy w tym przedmiocie podejmowane są również w poszczególnych państwach członkowskich Unii oraz innych, zwłaszcza w USA.
Wydaje się jednak, że polski ustawodawca nie dostrzega tego problemu. Brak jest bowiem szczegółowych regulacji określających dopuszczalność i zakres monitoringu. Czy nie są one potrzebne? A może w miejscu pracy nie można w ogóle mówić o prywatności? Podobne pytania można byłoby mnożyć. Warto więc przeanalizować obecny stan rzeczy w Polsce i innych krajach oraz tendencje legislacyjne, a także zastanowić się nad znalezieniem sensownego rozwiązania, uwzględniającego interesy obu stron.
Pojęcie i rodzaje monitorowania
Monitorowaniem określa się w piśmiennictwie zagranicznym „czynności przedsięwzięte w celu gromadzenia informacji o pracownikach poprzez poddanie ich obserwacji czy to bezpośrednio, czy to z użyciem urządzeń elektronicznych”3. Można przy tym rozróżnić monitoring proaktywny, nastawiony na działania prewencyjne i ocenę wydajności pracownika, oraz reaktywny, podejmowany po uzyskaniu wiadomości o nielegalnym zachowaniu. Mówi się też o monitoringu jawnym i ukrytym oraz ciągłym i okresowym.
Monitorowanie pracownika w miejscu pracy przy użyciu urządzeń elektronicznych może przybierać różne formy. Do najważniejszych z nich zaliczyć należy:
podsłuch przekazów informacji,
sprawdzanie wykazów połączeń telefonicznych i odwiedzanych stron WWW,
kontrolę poczty elektronicznej,
monitorowanie za pomocą kamer użytkowych.
Uzasadnienie monitorowania
Pracodawca ma kilka uzasadnionych powodów, aby monitorować działanie pracownika. Po pierwsze, jest to kwestia efektywności pracy, np. liczby znaków wystukiwanych na komputerze w jednostce czasu, długości prowadzonych rozmów itp.4. Po drugie, [...]