Abstrakt

Wszczynanie przez organy skarbowe postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe w toku postępowania podatkowego, w sytuacji gdy w ramach rozpoznawanej sprawy zbliża się termin przedawnienia zobowiązania podatkowego, od lat budziło kontrowersje. W wielu przypadkach korzystanie przez organy Krajowej Administracji Skarbowej z uprawnienia do wszczęcia postępowania karnego skarbowego ograniczało się do zawiadomienia podatnika w trybie art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej bez podejmowania przez organ podatkowy w ramach procedury karnej skarbowej żadnych czynności. Finansowe organy postępowania przygotowawczego zmierzały jedynie do wywołania skutku w postaci zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Poza zakresem ich zainteresowania pozostawało natomiast dalsze prowadzenie i zakończenie tego postępowania. Krytyczne stanowisko w stosunku do tego rodzaju praktyk organów podatkowych zostało wyrażone w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30.7.2020 r., I FSK 128/20 oraz I FSK 42/20. Wskazano w nich, że instrumentalne wszczęcie postępowania karnego skarbowego, stanowiąc nadużycie zasad konstytucyjnych i reguł, na straży których stoi prawo unijne, nie wywołuje skutku w postaci zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Orzeczenia te, jakkolwiek wiążące tylko w sprawach indywidualnych, dają podatnikom nadzieję na umarzanie wszczynanych względem nich postępowań karnych skarbowych, co stanowi ważny krok w kierunku wyeliminowania nagannych praktyk organów podatkowych zmierzających w rzeczywistości do wydłużenia terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.