Abstrakt
Użyte w art. 1a ust. 1 pkt 1 PodLokU i art. 3 pkt 2 PrBud określenie trwale związany z gruntem nie powinno być rozumiane w znaczeniu, o którym mowa w art. 47 § 2 i 3 w zw. z art. 48 KC, lecz w znaczeniu językowym (...). W sytuacji bowiem gdy w ewidencji gruntów sporny obiekt budowlany był określony jako budynek i tak określa go opinia biegłego, to organy podatkowe i sąd I instancji nie mogły – wbrew tym dowodom – uznać, że stanowi on budowlę.
Wyrok NSA z 6.4.2017 r., II FSK 630/15
Z uzasadnienia: Wyrokiem z 12.11.2014 r., I SA/Ol 726/14, WSA w Olsztynie oddalił skargi M.D. i Z.D. (zwanych dalej skarżącymi) na decyzje Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Olsztynie z 30.7.2014 r. w przedmiocie zobowiązań podatkowych w podatku od nieruchomości za lata 2011, 2012 i 2013.Ze stanu sprawy przyjętego przez sąd I instancji wynika, że spór w sprawie sprowadza się do zakwalifikowania pawilonu handlowego do kategorii budynku albo budowli w rozumieniu przepisów ustawy z 12.1.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm., dalej: PodLokU). Istotne znaczenie ma ustalenie, czy charakter związania pawilonu z gruntem nosił cechy trwałości, czy też było to związanie nietrwałe. Zaistnienie bowiem drugiej z tych cech wyklucza uznanie danego obiektu za budynek w rozumieniu art. 1a ust 1 pkt 1 PodLokU, dla którego opodatkowania przyjmuje się wielkość powierzchni użytkowej, a nie wartość stanowiącą podstawę obliczania amortyzacji w danym roku, jak w przypadku budowli.Organ I instancji stwierdził, że pawilon nie może być uznany za budynek ze względu na to, iż został wzniesiony do przemijającego użytku, co w konsekwencji pozbawia go cechy trwałego związku z gruntem. Choć obiekt ten jest powiązany fizycznie z gruntem poprzez fundamenty, co potwierdził biegły w wydanej w sprawie opinii, to jednak wybudowanie go do przemijającego użytku sprawia, że nie jest związany trwale z gruntem w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Fakt przemijającego użytku wynika z tego, że został on wybudowany na gruncie dzierżawionym od gminy w oparciu o umowę dzierżawy przedłużoną do 2014 r.Samorządowe Kolegium Odwoławcze podzieliło stanowisko organu I instancji, wskazując, że grunt, na którym posadowiony jest pawilon, został oddany w dzierżawę do końca 2013 r. na podstawie umowy z 4.1.2010 r. Kolejną umową przedłużono okres dzierżawy do końca 2014 r. Z umowy wynika, że z chwilą jej wygaśnięcia lub wypowiedzenia dzierżawca zobowiązany jest do zwrócenia niezabudowanego przedmiotu dzierżawy. Rozbiórkę obiektu budowlanego i uporządkowanie terenu dzierżawca ma obowiązek wykonać we własnym zakresie, bez odszkodowania. Ponadto nie przysługuje mu roszczenie o zwrot wartości poniesionych nakładów. Organ odwoławczy stwierdził, że o tym, czy ma miejsce połączenie obiektu budowlanego z gruntem dla przemijającego użytku, decyduje wola stron. Z umowy dzierżawy nie wynika, aby przedmiotowy obiekt budowlany był połączony z gruntem na stałe. Wprawdzie pawilon handlowy posiada fundamenty, jednakże cechuje go tymczasowość. Został posadowiony na gruncie dla przemijającego użytku, na co wskazuje tytuł uprawniający do zajęcia gruntu. Nie stanowi tym samym części składowej gruntu i nie jest z nim trwale związany. W konsekwencji, w świetle przepisów PodLokU, nie stanowi on budynku, lecz budowlę.W skargach na powyższe decyzje skarżący wskazali, że dysponują gruntem przez okres minimum 13 lat z możliwością jego dalszego przedłużenia. Organy pominęły to, że z właścicielem gruntu – czyli gminą – wiąże ich umowa dzierżawy od 31.10.2001 r. Nie sposób zatem w tej sytuacji mówić o przemijającym użytku. Nie zgadzając z oceną, że obiekt ten stanowi budowlę, skarżący podnieśli, iż organ podatkowy bezzasadnie wyodrębnił nową kategorię obiektów, tj. obiekty trwale związane z gruntem, posiadające ściany, fundamenty i dach, które jednak ze względu na wzniesienie dla „przemijającego użytku” nie są budynkami.Zarzucili organom naruszenie:– art. 77 § 1 i art. 80 Kodeksu postępowania administracyjnego (...);– pominięcie przy dokonywaniu ustaleń, że skarżących wiąże umowa dzierżawy na grunt pod budynkiem od 4.1.2010 r., a sam budynek użytkują od 31.10.2001 r.;– art. 1a pkt 1 i pkt 2 PodLokU i art. 3 pkt 2 ustawy z 7.7.1994 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 1409 ze zm. – dalej: Prbud.) (...);– art. 47 § 3 KC (...).Wojewódzki Sąd Administracyjny, oddalając skargi, podzielił argumentację organu odwoławczego, że wobec tego, iż przepisy nie wyjaśniają wprost, co należy rozumieć przez trwały związek z gruntem, to zasadnym jest odwołanie się do pojmowania trwałego związku budynku z gruntem funkcjonującego w systemie prawa cywilnego. Sąd uznał, że na pewno nie jest częścią składową gruntu budynek połączony z nim tylko dla przemijającego użytku. Za trwale związany z gruntem można uznać tylko taki budynek, który spełnia dwa warunki: nie można go od gruntu oderwać bez jego uszkodzenia oraz gdy nie jest obiektem wzniesionym do tzw. przemijającego użytku. Gdyby trwały związek z gruntem sprowadzał się jedynie do istnienia fundamentów, to definicja budynku powinna być krótsza; nie miałoby sensu zamieszczenie w niej określenia „trwale związany z gruntem”.Sąd I instancji stwierdził, że trafnie organ odwoławczy przyjął, iż o tym, czy ma miejsce połączenie obiektu budowlanego z gruntem dla przemijającego użytku, decyduje wola stron. W niniejszej sprawie z umowy dzierżawy nie wynika, aby przedmiotowy obiekt budowlany był połączony z gruntem na stałe. Wprawdzie pawilon handlowy posiada fundamenty, jednakże cechuje go tymczasowość. Został posadowiony na gruncie dla przemijającego użytku, na co wskazuje tytuł uprawniający do zajęcia gruntu. Nie stanowi tym samym części składowej gruntu i nie jest z nim trwale związany. W konsekwencji w świetle przepisów PodLokU nie stanowi on budynku, lecz budowlę.Sąd za trafne uznał stanowisko SKO, że posiadanie przez obiekt budowlany fundamentów oznacza jedynie faktyczne i fizyczne związanie obiektu z gruntem. Zwrot trwale związany z gruntem należy natomiast rozumieć jako związanie obiektu z gruntem w ujęciu cywilistycznym, na co zresztą wskazywano już niejednokrotnie w dotychczasowym orzecznictwie sądów administracyjnych.Powyższy wyrok skarżący zaskarżyli w całości skargą kasacyjną, zarzucając naruszenie:
1) art. 141 § 4 ustawy z 30.8.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm., dalej: PostSądAdmU) (...),2) art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) oraz lit. c) PostSądAdmU. (...) Organ uznał bowiem – mimo że z opinii biegłego przeprowadzonej w sprawie wynika, iż obiekt budowlany, którego sprawa dotyczy, jest budynkiem w rozumieniu PrBud – że w sprawie mamy do czynienia z budowlą. Uznano również, że w sprawie mamy do czynienia z obiektem wzniesionym dla przemijającego użytku (...),3) art. 151 PostSądAdmU (...);4) art. 1a ust. 1 pkt 1 PodLokU i art. 3 pkt 2 PrBud (...),5) art. 1a ust. 1 pkt 2 PodLokU (...),6) art. 21 ust. 1 ustawy z 17.5.1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287 ze zm., dalej: GiKPrU) w związku z art. 194 § 1 OrdPU (...).Nadto sąd I instancji nie wziął pod rozwagę faktu, że organ podatkowy nie był uprawniony do dokonania kwalifikacji obiektu budowlanego jako budowli, gdyż z danych zawartych w stanowiącej dokument urzędowy ewidencji gruntów i budynków, z której wypis znajduje się w aktach sprawy, wynika iż przedmiotowy obiekt budowlany jest zakwalifikowany jako budynek (...)