Abstrakt
W przeciwieństwie do zmian w podatku VAT, które weszły w życie od 1.1.2015 r. dotyczących usług elektronicznych, nadawczych oraz telekomunikacyjnych, nowe regulacje obowiązujące od 1.7.2015 r. mogą dotyczyć wielu podatników z różnych branż, nie tylko z tzw. branż wrażliwych. Najważniejsze spośród nich, czyli dotyczące krajowych dostaw towarów objętych odwrotnym obciążeniem, a w szczególności handlu telefonami komórkowymi, komputerami przenośnymi oraz konsolami do gier, zostały w zarysie przedstawione w niniejszym artykule. Należy jednak podkreślić, że przepisy pozostawiają wiele wątpliwości interpretacyjnych, dlatego ich stosowanie wymagać będzie bieżącego śledzenia praktyki podatkowej oraz sięgnięcia do wydanych przez Ministerstwo Finansów materiałów o charakterze informacyjnym, wykraczających w swej treści poza literalne brzmienie przepisów prawnych, które jednak nie mają względem podatników żadnej mocy ochronnej.Ostatnie zmiany wprowadzone w bieżącym roku do przepisów ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: VATU), które weszły w życie na mocy ustawy z 9.4.2015 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo zamówień publicznych (dalej: nowelizacja), zostały opracowane w celu zapewnienia większej skuteczności i uszczelnienia systemu VAT za pomocą mechanizmu odwrotnego obciążenia. Miało to służyć zwalczaniu stwierdzonych w ostatnich latach nadużyć występujących w obrocie drobnym sprzętem elektronicznym oraz realizacji zasady neutralności i proporcjonalności podatku VAT. Warto przypomnieć, że rynek elektroniki użytkowej (laptopy, telefony komórkowe, tablety, konsole do gier) został wskazany jako obszar szczególnie narażony na wyłudzanie nienależnego zwrotu VAT lub unikanie jego zapłaty w liście ostrzegawczym Ministra Finansów z 25.8.2014 r..Instrumentami, które zdaniem ustawodawcy mają realizować wspomniane cele, są opodatkowanie dostaw towarów wymienionych w załączniku nr 11 do VATU przy zastosowaniu mechanizmu odwrotnego obciążenia (art. 17 ust. 1 pkt 7 VATU) oraz wprowadzenie odpowiedzialności solidarnej nabywcy za zaległości podatkowe sprzedawcy w podatku VAT w stosunku do towarów wymienionych w załączniku nr 13 do VATU (art. 105a–105c VATU). Nowelizacja wprowadza zmiany w zakresie obydwu wspomnianych instytucji. W opinii autora szersze zastosowanie będą miały jednak zmiany dotyczące odwrotnego obciążenia, wśród których można wskazać:
1) zmianę podmiotowego zakresu zastosowania art. 17 ust. 1 pkt 7 VATU,2) rozszerzenie katalogu objętych nim towarów, w tym w szczególności o komputery przenośne, telefony komórkowe, konsole do gier (załącznik nr 11 do VATU), i wprowadzenie limitu kwotowego dla zastosowania odwrotnego obciążenia,3) przepisy chroniące sprzedawców działających z zachowaniem należytej staranności (art. 17 ust. 2a i 2b w zw. z art. 108 ust. 4 VATU),4) wprowadzenie informacji podsumowujących w obrocie krajowym (art. 101a VATU).Ponadto na uwadze należy również mieć przepisy przejściowe, które dotyczą:
1) rozliczenia zaliczek otrzymanych przed 1 lipca, dla których z tym dniem nastąpiła zmiana podatnika zobowiązanego do rozliczenia VAT (art. 3 nowelizacji),2) umów dotyczących dostaw telefonów komórkowych, komputerów przenośnych i konsoli do gier zawartych przed 1.7.2015 r. (art. 4 nowelizacji).