Abstrakt

W artykule omówiono problemy interpretacyjne przepisów regulujących zaliczanie do kosztów uzyskania przychodu kwot wynikających z faktur lub umów nieuregulowanych w należnym terminie.Uwagi ogólneNa mocy ustawy z 16.11.2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce z dniem 1.1.2013 r. wprowadzono istotne zmiany ustawowe również do ustaw podatkowych. Do ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: PDOFizU) oraz ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: PDOPrU) dodano odpowiednio art. 24d i art. 15b statuujące obowiązek zmniejszenia rozpoznanych kosztów uzyskania przychodów po określonym czasie od daty upływu terminu płatności. Podstawową zasadą od tego dnia pozostaje, iż w przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty wynikającej z faktury (rachunku), a jeżeli nie istniał obowiązek wystawienia faktury (rachunku) – kwoty wynikającej z umowy albo innego dokumentu, i nieuregulowania tej kwoty w terminie 30 dni od daty upływu terminu płatności, podatnik jest obowiązany do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów o kwotę wynikającą z tych dokumentów. Przy czym jeżeli termin płatności jest dłuższy niż 60 dni, zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów o kwotę wynikającą z dokumentów, o których mowa w ust. 1, dokonuje się z upływem 90 dni od daty zaliczenia tej kwoty do kosztów uzyskania przychodów, jeśli nie została ona uregulowana w tym terminie. Kluczowe do celów niniejszego artykułu jest wskazanie na cel wprowadzonych rozwiązań, który został bezpośrednio zakomunikowany przez prawodawcę w uzasadnieniu do ustawy nowelizującej. Wskazano bowiem, że: Celem projektowanej regulacji jest poprawa warunków wykonywania działalności gospodarczej. Służyć temu będzie zniesienie lub ograniczenie niektórych uciążliwych i zbędnych obciążeń administracyjnych i uproszczenie przepisów, które są barierami rozwoju przedsiębiorczości. W szczególności celem projektowanych zmian jest poprawa płynności finansowej przedsiębiorców, ograniczenie zatorów płatniczych w gospodarce oraz zwiększenie dyscypliny płatniczej między przedsiębiorcami. Nieprecyzyjne przepisy i biurokratyczne ograniczenia hamują wzrost przedsiębiorczości w Polsce oraz narażają przedsiębiorców na ponoszenie nieuzasadnionych kosztów. W okresie kryzysu nieuzasadnione obciążenia administracyjne są szczególnie szkodliwe dla rozwoju gospodarki. Zmiany zawarte w projektowanej regulacji mają przede wszystkim poprawić funkcjonowanie małych i średnich przedsiębiorstw oraz mikroprzedsiębiorców. Okres ponad dwóch lat stosowania tych regulacji skłania to weryfikacji dotychczasowej praktyki interpretacyjnej, jaka wykształciła się względem wspomnianych przepisów. Zagadnienie to jest bowiem tym bardziej interesujące, iż do Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej został skierowany projekt ustawy o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw, który w swej treści uchyla zarówno art. 15b ­PDOPrU, jak i art. 24d PDOFizU. Uzasadnienie projektu ustawy podnosi, że rozwiązanie wprowadzone tymi przepisami nie spełniło swej funkcji i w miejsce likwidacji zatorów płatniczych i poprawy sytuacji finansowej przedsiębiorców wprowadziło dodatkowe obowiązki o charakterze instrumentalnym, generując dodatkowe koszty dla przedsiębiorców. Jak stwierdzono w uzasadnieniu, jak wskazuje Dziennik Gazeta Prawna w przeprowadzonym wśród 38 firm doradztwa podatkowego rankingu najbardziej uciążliwych przepisów podatkowych, które utrudniają rozliczenia osobom fizycznym i firmom, czołowe miejsca w zestawieniu złych przepisów podatkowych przypadły właśnie tzw. korekcie kosztów. Wskazuje się, że regulacje te skomplikowały system rozliczeń i zwiększyły obciążenia administracyjne w firmach, w szczególności w małych, gdzie wdrożenie dodatkowych rozwiązań technicznych zwiększyło koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Przepisy, które w założeniu miały pomóc najmniejszym i najsłabszym podmiotom na rynku, de facto im zaszkodziły.Powyższe tezy skłaniają do weryfikacji, jakie są doświadczenia w zakresie praktyki interpretacyjnej omawianego obszaru. Weryfikacja ta zostanie przeprowadzona na podstawie wybranych problemów interpretacyjnych na gruncie PDOPrU. Przy czym ze względu na jednolitą treść tych regulacji z regulacjami PDOFizU zawarte w niniejszym artykule postulaty i tezy interpretacyjne powinny być uniwersalne na gruncie regulacji obu tych podatków dochodowych. Niniejszy artykuł nie ma za zadanie omówienia wszystkich problemów interpretacyjnych wiążących się z wprowadzonymi regulacjami. Nie jest to ani celowe, ani też możliwe w ramach przyjętych ram. Stąd weryfikacji zostanie poddana praktyka interpretacyjna w zakresie wykładni pojęcia uregulowania określonej kwoty, którego to brak w danym terminie, statuuje obowiązek dokonania pomniejszenia kosztów uzyskania przychodu.