Monitor Podatkowy

nr 6/2015

Jak interpretować pojęcie wszelkiego rodzaju pożyczek w przepisach dotyczących opodatkowania zagranicznych spółek kontrolowanych

Marcin Jamroży
Dr Marcin Jamroży jest adiunktem w Katedrze Finansów Przedsiębiorstwa Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie oraz partnerem w Rödl & Partner
Anna Główka
Radca prawny w Rödl & Partner w Warszawie.
Abstrakt

Termin pożyczka w rozumieniu art. 24a ust. 3 pkt 3 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: PDOPrU) odnosi się nie tylko do umów pożyczki sensu stricto, lecz obejmuje również „wszelkiego rodzaju” inne transakcje, które w swej istocie zbliżone są do instytucji pożyczki. Hipotezą wskazanego przepisu objęte będą zatem wszelkie sytuacje, w których występuje czynność mająca charakter pożyczki, czyli przekazanie kapitału z obowiązkiem jego zwrotu, za które pobiera się wynagrodzenie w postaci odsetek. A zatem odsetki uzyskane przez oddział w Pakistanie od bieżącego rachunku bankowego należy uznać za odsetki od wszelkiego rodzaju pożyczek.Stan faktycznyWnioskodawca (spółka akcyjna z siedzibą w Polsce) posiada oddział operatorski w Islamabadzie (Pakistan). Za pośrednictwem oddziału są prowadzone prace poszukiwawcze i wydobywcze na terytorium Pakistanu. Oddział osiąga przychody z tytułu sprzedaży wydobytego gazu. Nie udziela pożyczek ani poręczeń lub gwarancji. Może natomiast uzyskiwać przychody finansowe w postaci odsetek od bieżącego rachunku bankowego.Oddział nie osiąga przychodów z dywidend ani innych przychodów z udziału w zyskach osób prawnych, przychodów ze zbycia udziałów (akcji), wierzytelności, odsetek i pożytków od wszelkiego rodzaju pożyczek, poręczeń i gwarancji, a także przychodów z praw autorskich, praw własności przemysłowej, w tym z tytułu zbycia tych praw, a także zbycia i realizacji praw z instrumentów finansowych.Stawka opodatkowania podatkiem dochodowym w Pakistanie wynosi 40%. W stosunku do oddziału nie mają zastosowania w Pakistanie zwolnienia lub wyłączenia z opodatkowania podatkiem dochodowym.Wnioskodawca wystąpił do organu podatkowego z pytaniami:

1) Czy oddział w Pakistanie jest zagraniczną spółką kontrolowaną?2) Czy odsetki od bieżącego rachunku bankowego stanowią odsetki od „wszelkiego rodzaju pożyczek”, tj. przychody brane pod uwagę przy ocenie, czy do oddziału znajdą zastosowanie przepisy o opodatkowaniu zagranicznych spó­łek kontrolowanych?3) Czy oddział w Pakistanie musi być uwzględniony w rejestrze zagranicznych spółek?4) Czy wnioskodawca musi ewidencjonować zdarzenia zaistniałe w oddziale w odrębnej ewidencji, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do określenia wysokości odpisów amortyzacyjnych?5) Czy wnioskodawca musi składać zeznanie o wysokości dochodu zagranicznej spółki kontrolowanej osiągniętego w roku podatkowym w stosunku do dochodów osiąganych z oddziału w Pakistanie oraz wpłacać z tego tytułu po­datek?
Zdaniem wnioskodawcy:
1) Ponieważ oddział nie uzyskuje przychodów pasywnych, to nie może on zostać uznany za zagraniczną spółkę kontrolowaną.2) Odsetki od rachunku bankowego nie mogą być uznane za odsetki z tytułu udzielonej pożyczki. Nie stanowią one przychodu branego pod uwagę przy ocenie, czy do oddziału zastosowanie znajdą przepisy o opodatkowaniu zagranicznych spółek kontrolowanych.3) Ponieważ oddział w Pakistanie jest jednostką organizacyjną wnioskodawcy (jednostką w pełni od niego zależną), to wnioskodawca jest obowiązany uwzględnić go w rejestrze zagranicznych spółek.4) Ponieważ oddział w Pakistanie nie spełnia definicji zagranicznej spółki kontrolowanej, to wnioskodawca nie jest obowiązany do ewidencjonowania zdarzeń zaistniałych w oddziale w odrębnej ewidencji, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy ani do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do określenia wysokości odpisów amortyzacyjnych.5) Ponieważ oddział w Pakistanie nie spełnia definicji zagranicznej spółki kontrolowanej, to wnioskodawca nie jest obowiązany składać w urzędzie skarbowym odrębnego zeznania o wysokości dochodu z oddziału osiągniętego w roku podatkowym ani wpłacać podatku z tego tytułu.
Organ uznał stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe w zakresie pytania nr 1), 3), 4) oraz 5) i nieprawidłowe w zakresie pytania nr 2). Wskazał, że jedną z przesłanek uznania spółki za zagraniczną spółkę kontrolowaną jest, aby co najmniej 50% przychodów tej spółki osiągniętych w roku podatkowym pochodziło m.in. z odsetek i pożytków od wszelkiego rodzaju pożyczek (art. 24a ust. 3 pkt 3 lit. b) PDOPrU). Przepisy o opodatkowaniu zagranicznych spółek kontrolowanych znajdują odpowiednie zastosowanie do oddziału wnioskodawcy (zagranicznego zakładu). W ocenie organu termin pożyczka w rozumieniu art. 24a ust. 3 pkt 3 lit. b) PDOPrU odnosi się nie tylko do umów pożyczki sensu stricto, lecz obejmuje również „wszelkiego rodzaju” inne transakcje, które w swej istocie zbliżone są do instytucji pożyczki. Hipotezą wskazanego przepisu objęte będą zatem wszelkie sytuacje, w których występuje czynność mająca charakter pożyczki, czyli przekazanie kapitału z obowiązkiem jego zwrotu, za które pobiera się wynagrodzenie w postaci odsetek. A zatem odsetki uzyskane przez oddział w Pakistanie od bieżącego rachunku bankowego należy uznać za odsetki od wszelkiego rodzaju pożyczek.