Monitor Podatkowy
nr 12/2014
Ustanowienie nieodpłatnej służebności przesyłu a przychód podatkowy
Autorka jest konsultantem Ernst & Young sp. z o.o.
Abstrakt
| (…) określenie „otrzymanie nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw” należy rozumieć jako niewywołujące przychodu w sytuacji, gdy czynność prawna jest ze swej istoty zawsze nieodpłatna (nabycie następuje w drodze zasiedzenia służebności przesyłu lub gdy podatnik, korzystając z zasady swobody umów i kształtowania swej sytuacji prawnej, dokonuje czynności prawnej nieodpłatnie, w drodze umowy lub ugody sądowej). Przychód zaś powstawałby w takich przypadkach, gdy podatnik zmieniając charakter czynności prawnej odpłatnej, dokonuje jej jako nieodpłatnej. |
Stan faktyczny
Wnioskodawcą jest przedsiębiorstwo ciepłownicze świadczące usługi wytwarzania energii cieplnej, przesyłu i dystrybucji oraz obrotu ciepłem. W związku z prowadzoną działalnością spółka posiada oraz buduje nowe urządzenia ciepłownicze, które służą do doprowadzania i odprowadzania energii cieplnej. W wielu przypadkach urządzenia te nie są i nie mogą być zlokalizowane na gruntach stanowiących własność spółki, dlatego też są lokalizowane na nieruchomościach i w budynkach należących do odbiorcy ciepła dostarczanego przez spółkę. Z tego powodu, w celu realizacji zadań spółki odbiorcy ciepła ustanawiają na rzecz spółki służebność przesyłu zgodnie z przepisami ustawy z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (dalej: KC).
W opisie stanu faktycznego spółka wskazała również, że służebność przesyłu polega na prawie wybudowania, przeprowadzenia i przebiegu na obcym gruncie rurociągu ciepłowniczego wraz ze wszystkimi obiektami niezbędnymi do jego eksploatacji, przesyłu siecią ciepłowniczą energii cieplnej, jak też prawie wstępu, używania i korzystania z pasa gruntu nieruchomości zajmowanego przez urządzenia, dostępu do nieruchomości w celu usunięcia awarii, bieżącej obsługi oraz wykonania prac remontowych, eksploatacyjnych i modernizacyjnych na urządzeniach, a ponadto na zobowiązaniu właściciela gruntu do zaniechania zabudowy i dokonywania nasadzeń drzew i krzewów na tym pasie gruntu. Wszystkie te uprawnienia służą zapewnieniu prawidłowego funkcjonowania urządzeń przesyłowych i realizacji zadań spółki, polegających na dostawie energii cieplnej.
Ustanowienie służebności przesyłu następuje w drodze aktu notarialnego, zawartego pomiędzy właścicielem nieruchomości, który korzysta z usług świadczonych przez spółkę w zakresie dostarczania ciepła a spółką, zwykle na czas nieograniczony, bez wynagrodzenia.
Spółka zwróciła się do Dyrektora IS (dalej: DIS) w Łodzi z prośbą o potwierdzenie, czy ustanowienie na rzecz spółki nieodpłatnej służebności przesyłu w drodze umownej, w celu korzystania z cudzej nieruchomości – w zakresie przedstawionym w stanie faktycznym – stanowi przychód opodatkowany spółki.
Zdaniem wnioskodawcy ustanowienie służebności przesyłu bez wynagrodzenia nie stanowi przychodu spółki z nieodpłatnych świadczeń w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: PDOPrU). W jej ocenie wynika to z faktu, że korzysta ona w oznaczonym zakresie z nieruchomości, w związku z prowadzoną działalnością, nie przysparza spółce korzyści majątkowych, a jedynie stwarza warunki umożliwiające normalne i niezakłócone wykonywanie działalności opodatkowanej.
Dyrektor IS w Łodzi uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe i wskazał, że jeżeli została ustanowiona służebność przesyłu bez wynagrodzenia, wystąpi przysporzenie majątkowe mające konkretny wymiar finansowy, polegające na tym, że spółka nie jest zobowiązana płacić za korzystanie z cudzej nieruchomości. Przy ocenie skutków podatkowych konieczne jest przy tym uwzględnienie stosownych instrumentów rynkowych.
W ocenie organu podatkowego, wykorzystywanie przez spółkę w sposób nieodpłatny obcych gruntów w celu prowadzenia działalności gospodarczej rodzi przysporzenie mające konkretny wymiar finansowy. Spółka nie musi płacić za grunt, na którym posadowione są urządzenia służące prowadzonej przez nią działalności. Dla właścicieli gruntów, na których ustanowiona jest służebność, stanowi ona natomiast obciążenie, tj. nie mogą oni w pełni wykorzystywać posiadanych gruntów.
