Abstrakt

Przedmiotem tego artykułu jest analiza polskich przepisów określających sposób oprocentowania nadpłat z tytułu poboru (zapłaty) podatku na podstawie przepisu krajowego niezgodnego z prawem Unii Europejskiej (dalej: UE) w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE lub Trybunał). Inspiracją do podjęcia tego tematu stał się niedawny wyrok Trybunału z 15.10.2014 r. w sprawie C-331/13 Nicula¹. Wprowadzenie Analiza dotyczy nadpłat w podatkach, w którym zobowiązania podatkowe powstają z mocy prawa (art. 21 § 1 pkt 1 ustawy z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (dalej: OrdPU²) i do których ma zastosowanie technika samoobliczenia. Poniższe rozważania odnoszą się do sytuacji, gdy podatnik³ płaci podatek na podstawie przepisów polskiego prawa krajowego, które są niezgodne z bezpośrednio skutecznym przepisem prawa Unii Europejskiej (dalej: UE). W takiej sytuacji podatnikowi przysługuje uprawnienie do wystąpienia z żądaniem zwrotu kwoty wpłaconej nienależnie tytułem zobowiązania podatkowego – tj. prawo do wystąpienia z tzw. roszczeniem restytucyjnym⁴. Podatnik ma prawo żądać zwrotu podatku pobranego niezgodnie z prawem UE⁵, lecz także kwot zapłaconych na rzecz tego państwa lub zatrzymanych przez to państwo w bezpośrednim związku z tym podatkiem. Uprawnienie to obejmuje także prawo domagania się wyrównania strat spowodowanych niemożnością korzystania ze środków finansowych wskutek owej nienależnej zapłaty⁶. Zasada ciążącego na państwach członkowskich obowiązku zwrotu kwot podatków pobranych z naruszeniem prawa Unii wraz z odsetkami (oprocentowaniem nadpłaty) wynika z tego właśnie prawa⁷.