Abstrakt
Parlament europejski od kilku lat podejmuje działania projektodawcze mające na celu doprowadzenie do harmonizacji podatków od transakcji finansowych w państwach członkowskich, tak aby zapewnić sprawne funkcjonowanie jednolitego rynku. A zatem zasady wynikające z nowych przepisów unijnych będą miały bezpośredni wpływ na zasady opodatkowania stosowane w Polsce. Przepisy te będą miały także ogromne znaczenie fiskalne, gdyż prawodawca unijny chce poprzez ich wprowadzenie stworzyć nowe źródło dochodów, tak aby stopniowo ograniczać wkłady krajowe w budżecie UE, co oznaczałoby mniejsze obciążenie dla budżetów krajowych.WprowadzenieNa etapie projektowania nowych regulacji prawnych dąży on także do osiągnięcia następujących celów:
– uniknięcia rozdrobnienia rynku wewnętrznego usług finansowych, biorąc pod uwagę coraz większą liczbę wprowadzanych nieskoordynowanych krajowych środków podatkowych;– zapewnienia właściwego udziału instytucji finansowych w ponoszeniu kosztów panującego od 2007 r. kryzysu i zapewnienia równego statusu tego sektora w porównaniu z innymi sektorami z podatkowego punktu widzenia;– stworzenia odpowiednich środków zniechęcających do zawierania transakcji, które nie zwiększają efektywności rynków finansowych, i tym samym uzupełnienia środków regulacyjnych mających na celu uniknięcie przyszłych kryzysów.W uzasadnieniu do projektowanej dyrektywy Rady w sprawie wspólnego systemu podatku od transakcji finansowych wskazał on na wyjątkowo wysoką mobilność większości transakcji podlegających ewentualnemu opodatkowaniu i uznał, że indywidualne wprowadzanie przez państwa członkowskie nowych przepisów podatkowych nie powinno doprowadzić do jakichkolwiek zakłóceń na obszarze UE.Według niego poprzez działania na poziomie UE można uniknąć rozdrobnienia rynków finansowych pod względem działalności i w ujęciu transgranicznym, a także zapewnić równe traktowanie instytucji finansowych w UE i właściwe funkcjonowanie rynku wewnętrznego. W uzasadnieniu do dyrektywy PTF przypomniano, że unijna reforma usług finansowych jest ukierunkowana na cztery cele strategiczne, wśród których wskazuje się:
a) usprawnienie nadzoru nad sektorem finansowym; b) wzmocnienie instytucji finansowych i zapewnienie ram dla ich restrukturyzacji w stosownych przypadkach; c) zwiększenie bezpieczeństwa i przejrzystości rynków finansowych;d) zwiększenie ochrony konsumentów korzystających z usług finansowych.Należy podzielić pogląd zaprezentowany przez Komisję Europejską, iż przygotowany przez nią wniosek stanowi element toczącej się międzynarodowej debaty na temat opodatkowania sektora finansowego, a w szczególności rozwoju PTF na poziomie globalnym, której priorytetem jest minimalizacja ryzyka, oraz skoordynowanego podejścia na poziomie międzynarodowym. Jej zdaniem wprowadzenie dodatkowego opodatkowania sektora finansowego powinno doprowadzić do:
a) zapewnienia wkładu sektora finansowego na rzecz finansów publicznych;b) ograniczenia niepożądanych zachowań rynkowych i tym samym stabilizacji rynku; c) uniknięcia zaburzeń na rynku wewnętrznym.Warto zwrócić także uwagę na zasady, które przyjęto przy tworzeniu projektowanych przepisów:
1) ogólne określenie zakresu przedmiotowego opodatkowania;2) opodatkowanie podmiotów finansowych w państwie członkowskim ustanowienia – niezależnie od lokalizacji transakcji;3) ustalenie wysokości stawek podatkowych, przy zachowaniu zasady minimalizacji ich wpływu na koszt kapitału do celów inwestycyjnych innych niż finansowe;4) wyłączenie z zakresu przedmiotowego opodatkowania:Według wnioskodawcy nowy podatek będzie mieć progresywny efekt dystrybucyjny, tj. jego wpływ będzie rósł proporcjonalnie do dochodu, ponieważ grupy o wyższych dochodach w większym stopniu korzystają z usług sektora finansowego, także w przypadku ograniczenia jego zakresu przedmiotowego do transakcji dotyczących instrumentów finansowych, takich jak obligacje i akcje, a także instrumenty pochodne oparte na obligacjach i akcjach.a) transakcji na rynkach pierwotnych papierów wartościowych (akcji, obligacji) i walut, tak aby nie dopuścić do ograniczania możliwości pozyskiwania kapitału przez podmioty prywatno- i publicznoprawne;b) usług związanych z zaciąganiem i udzielaniem kredytów;c) transakcji finansowych z Europejskim Bankiem Centralnym (EBC) i krajowymi bankami centralnymi, tak aby nie doprowadzić do ograniczenia możliwości refinansowania instytucji finansowych, a także stosowania innych instrumentów polityki pieniężnej.