Abstrakt

Ulga na złe długi uregulowana jest w art. 89a i art. 89b ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: VATU). Obecny kształt tej instytucji został nadany ustawą o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce. Ustawa nowelizująca miała za zadanie zniesienie lub ograniczenie niektórych uciążliwych i zbędnych obciążeń administracyjnych i uproszczenie przepisów (jak wynika z uzasadnienia do ustawy). Wbrew jednak tytułowi tego aktu prawnego oraz założeniom, które przyświecały ustawodawcy, regulacje wprowadzone w wyniku tej nowelizacji nastręczają w praktyce poważnych trudności. Celem niniejszego artykułu jest wskazanie podstawowych problemów, na jakie napotkali podatnicy, stosując już prawie dwa lata znowelizowane przepisy o uldze na złe długi.Cele regulacji Celem ulgi na złe długi jest umożliwienie korekty podatku należnego przez dostawcę towarów (świadczącego usługi) – wierzyciela, w przypadku gdy nie otrzymał on od swojego kontrahenta zapłaty. Z kolei na nabywcę – dłużnika, który nie uregulował należności, nałożony jest obowiązek korekty podatku naliczonego. Instytucja ta stanowi więc korelację uprawnienia wierzyciela i obowiązku dłużnika. Ma ona w założeniu zapobiegać zatorom płatniczym wynikającym z opieszałości nabywcy towarów lub usług. Znowelizowane przepisy pozwalają wierzycielowi na szybszą i odbiurokratyzowaną możliwość dokonania korekty podatku należnego. Z kolei nierzetelni dłużnicy zmuszani są do korekty wcześniej odliczonego podatku naliczonego.Warto mieć na uwadze, że korekta dotyczy podstawy opodatkowania oraz podatku należnego z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju. Oznacza to, że jedynie czynności określone w art. 5 ust. 1 pkt 1 VATU objęte są zakresem regulacji ulgi na złe długi. Nie będzie można skorzystać z tej instytucji w przypadku nieściągalnej wierzytelności np. z tytułu importu lub wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. W jednej z interpretacji stwierdzono, iż art. 89b VATU nie ma zastosowania w odniesieniu do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy. W związku z tym spółka w przypadku braku zapłaty za nabyte wewnątrzwspólnotowe towary od podmiotu niemieckiego w ciągu 150 dni, licząc od upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze, nie będzie musiała korygować podatku odliczonego z tytułu dokonania takiej transakcji na podstawie art. 89b ustawy.