Abstrakt

Interpretacja indywidualna Dyrektora IS w Katowicach z 24.5.2013 r., nr IBPBI/2/423-208/13/PP

Stan faktyczny

We wniosku o wydanie interpretacji podatkowej wnioskodawca (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) wskazał, że zamierza nabyć od swojego wspólnika udziały w celu ich umorzenia. Nabycie udziałów od wspólnika ma nastąpić w drodze umorzenia dobrowolnego za wynagrodzeniem w trybie art. 199 § 1 Kodeksu spółek handlowych (dalej: KSH¹).

Wynagrodzenie zostanie przekazane wspólnikowi w formie niepieniężnej, tj. spółka przekaże tytułem wynagrodzenia za umorzone udziały składniki majątkowe stanowiące jej majątek – środki trwałe w postaci nieruchomości.

Wartość wynagrodzenia za umarzane udziały zostanie ustalona na poziomie wyższym niż wartość rynkowa umarzanych udziałów. Umorzenie udziałów udziałowca wiązać się będzie z obniżeniem kapitału zakładowego.

W tak przedstawionym opisie zdarzenia przyszłego spółka zwróciła się do Ministra Finansów z wnioskiem o udzielenie odpowiedzi na następujące pytanie: czy przekazanie wspólnikowi składników majątkowych w postaci nieruchomości stanowiących środki trwałe spółki jako wynagrodzenia za umorzenie udziałów, które spowoduje zmniejszenie stanu majątkowego spółki, prowadzi do powstania przychodu w spółce na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?

Zdaniem wnioskodawcy wypłata wynagrodzenia w postaci przekazania własności nieruchomości dokonywana z tytułu nabycia udziałów w spółce w celu ich umorzenia, która powoduje zmniejszenie stanu majątkowego spółki, nie powoduje powstania przychodu w spółce na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: PDOPrU²).

W uzasadnieniu własnego stanowiska spółka wskazała, że żaden z przepisów PDOPrU nie wskazuje na powstanie przychodu po stronie spółki wypłacającej wynagrodzenie na rzecz udziałowca z tytułu umorzenia udziałów – zarówno przy wynagrodzeniu pieniężnym, jak i niepieniężnym.

W wyniku podjęcia uchwały spółka przeniesie na rzecz wspólnika swoje aktywa w postaci nieruchomości i obniży swój kapitał zakładowy. W zamian spółka nie otrzyma ekwiwalentnego przysporzenia ze strony wspólnika, którego udziały ulegną umorzeniu. Efektem umorzenia będzie zatem zmniejszenie majątku spółki, a nie uzyskanie realnego przysporzenia.

Bez znaczenia, zdaniem spółki, dla powstania obowiązku podatkowego, jest okoliczność, że wynagrodzenie za umarzane udziały będzie wypłacone poprzez wydanie rzeczowych składników majątku spółki. Wypłata wynagrodzenia w tym przypadku w naturze stanowi jedynie wywiązanie się przez wnioskodawcę z obowiązku, jaki nakłada na niego KSH. Skoro wypłata wynagrodzenia w pieniądzu nie powoduje powstania u spółki obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób prawnych, to również wynagrodzenie w formie niepieniężnej nie będzie kreować takiego obowiązku.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Organ stwierdził, że wynagrodzenie wypłacone udziałowcowi w formie niepieniężnej (w formie składników majątku, tj. nieruchomości) za nabycie udziałów w celu ich umorzenia spowoduje powstanie po stronie spółki przychodu podatkowego z tytułu odpłatnego zbycia majątku na podstawie art. 12 ust. 1 PDOPrU z uwzględnieniem art. 14 ust. 1 PDOPrU.

Organ dopatrzył się bowiem różnic pomiędzy wypłatą wynagrodzenia w formie gotówki i w formie rzeczowej pod względem skutków podatkowych, jakie rodzą się po stronie wypłacającego je podmiotu. Zdaniem organu wypłata wynagrodzenia w formie gotówki byłaby dla spółki neutralna podatkowo. Natomiast w sytuacji kiedy następuje wypłata wynagrodzenia za umorzone udziały w formie niepieniężnej, tj. w formie przeniesienia własności nieruchomości, dochodzi do przeniesienia na rzecz udziałowca składników majątku, których wartość odpowiada ustalonej wartości wynagrodzenia, ale których uprzednie wejście do majątku spółki (poprzez nabycie, objęcie albo wytworzenie) wiązało się z poniesieniem kosztu, który nie musi odpowiadać wartości rynkowej tych składników na dzień przekazania udziałowcowi. Gdyby zatem spółka zdecydowała się najpierw dokonać zbycia tych składników majątkowych, a następnie przekazać uzyskane z tej transakcji środki pieniężne na rzecz udziałowca – jako wynagrodzenie za nabycie udziałów w celu ich umorzenia, uzyskałaby przychód ze zbycia tych składników, prawo do ujęcia jako koszty uzyskania przychodów ze zbycia nierozliczonych podatkowo kosztów ich nabycia, objęcia albo wytworzenia oraz poniosłaby niestanowiący kosztu podatkowego wydatek na zapłatę wynagrodzenia.

Wobec tego uznanie, że przeniesienie majątku tytułem wynagrodzenia za umorzone udziały należy traktować na równi z wypłatą gotówki, spowodowałoby, zdaniem organu, nierówne traktowanie podatników. Podatnik, który najpierw dokonuje sprzedaży składników majątkowych, a następnie reguluje swoje zobowiązanie w formie pieniężnej, byłby opodatkowany podatkiem dochodowym, natomiast podatnik, który bezpośrednio przeniósł własność tych składników majątkowych, nie osiągnąłby żadnego przychodu.

Komentarz podatkowy

Przedmiotowa interpretacja Ministra Finansów nie znajduje oparcia w przepisach i jest, zdaniem autorki, nieprawidłowa. Jednocześnie stanowi ona przykład nierespektowania przez organy podatkowe orzecznictwa sądów administracyjnych, w tym Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Obecne podejście sądów administracyjnych do oceny skutków podatkowych nabycia od wspólnika udziałów spółki za wynagrodzeniem w formie niepieniężnej celem ich umorzenia jest jednolite³. Sądy stoją bowiem na stanowisku, że [...]