Abstrakt
Interpretacja indywidualna Dyrektora IS w Łodzi z 11.5.2012 r., IPTPP4/443-124/12-2/ALN
Wnioskodawca tolerował sytuację, w której przy braku formalnego stosunku prawnego inny podmiot korzystał z należącej do niego nieruchomości. Wnioskodawca, nie podejmował prób odzyskania nieruchomości, a jedynie próbuje ustalić sposób dalszego użytkowania (sprzedaż lub dzierżawa). Wobec powyższego opłata z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości stanowi zapłatę za świadczenie wzajemne w postaci świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 VATU.
Stan faktyczny
W wyniku kontroli zagospodarowania gruntów Skarbu Państwa stwierdzono, że część działek należących do Skarbu Państwa położonych na terenie miasta Starachowice jest zabudowanych stacjami transformatorowymi stanowiącymi własność spółki. Wydział starostwa powiatowego nie dysponuje danymi, kiedy budynki te były wybudowane i przez kogo. W piśmie z 7.11.2011 r. starosta poinformował, że zgodnie z przepisami art. 140 ustawy Kodeks cywilny (dalej: KC)1 właściciel może korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, a w szczególności pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. Powołał się również na wyrok SN z 18.6.2004 r.2, w którym określono, że stacja trafo składająca się z instalacji elektrycznych oraz budynku, bez którego urządzenia te nie mogłyby poprawnie funkcjonować, jest urządzeniem służącym do doprowadzenia prądu w rozumieniu art. 49 KC i wchodzi w skład przedsiębiorstwa energetycznego. Dlatego też właściciel gruntu nie może żądać od przedsiębiorstwa zapłaty za korzystanie z tego budynku, ale przysługują mu natomiast roszczenia za korzystanie z gruntu, na którym budynek się znajduje.
Starosta jako organ reprezentujący Skarb Państwa jest uprawniony do egzekwowania zapłaty z tytułu korzystania z wyżej wymienionych działek. Ponieważ droga ugodowego załatwienia sporu nie przyniosła rezultatu, starostwo powiatowe obciążyło spółkę za bezumowne korzystanie opłatą miesięczną, wystawiając fakturę VAT na kwotę 11 500 zł plus 23% VAT. Spółka odesłała starostwu wystawioną fakturę VAT, twierdząc, że nie widzi podstaw do jej zapłaty.
Z uwagi na fakt, iż polubowne załatwienie przedmiotowej sprawy, tj. ustalenie dalszego użytkowania gruntów Skarbu Państwa, okazało się niemożliwe do rozstrzygnięcia, sprawa została skierowana do sądu rejonowego celem ustalenia dalszego użytkowania przedmiotowych gruntów. Jednocześnie starostwo powiatowe regularnie wystawia faktury VAT za bezumowne korzystanie z przedmiotowych gruntów i rozlicza je w comiesięcznych deklaracjach VAT-7, odprowadzając do urzędu skarbowego wykazany podatek należny.
W związku z tak przedstawionym stanem faktycznym starostwo powiatowe zwróciło się do Dyrektora IS w Łodzi o odpowiedź na pytanie, czy opłata za bezumowne korzystanie z gruntów Skarbu Państwa naliczana na podstawie obowiązującego zarządzenia starosty określającego stawki czynszu dzierżawnego, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, czy też jako odszkodowanie za bezumowne korzystanie nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług3 (dalej: VATU) i nie należy dokumentować go fakturą.
W ocenie wnioskodawcy ww. sytuacja powinna być traktowana jako świadczenie usług w rozumieniu VATU. Starostwo powinno wystawiać faktury za bezumowne korzystanie z gruntu, opodatkowując tę usługę podstawową stawką VAT w wysokości 23%, i wykazywać podatek należny z tego tytułu w comiesięcznych deklaracjach VAT-7.
Dyrektor IS w Łodzi, uznając stanowisko starostwa za właściwe, stwierdził, że decydujące znaczenie dla opodatkowania lub nieopodatkowania bezumownego korzystania z nieruchomości mają okoliczności faktyczne. Jeżeli okoliczności wskazują na dorozumiane, milczące trwanie umowy (zgoda właściciela na korzystanie bezumowne z należącej do niego nieruchomości) – czynność taka podlega opodatkowaniu VAT jako świadczenie usług. W ocenie organu wnioskodawca, wstępując na drogę sądową po nieudanych próbach polubownego załatwienia sprawy, nie podejmuje próby odzyskania nieruchomości, a jedynie próbuje ustalić sposób dalszego użytkowania (sprzedaż lub dzierżawa), wobec czego opłata z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości stanowi zapłatę za świadczenie wzajemne w postaci świadczenia usług. Usługi te należą do czynności opodatkowanych podatkiem VAT, zdefiniowanych w art. 5 ust. 1 pkt 1 VATU i powinny zostać udokumentowane fakturą VAT.
Komentarz podatkowy
Stanowisko organu podatkowego zaprezentowane w niniejszym rozstrzygnięciu potwierdza prezentowaną w ostatnim czasie linię interpretacyjną w zakresie bezumownego korzystania z cudzego mienia.
W przedmiotowej sprawie kwestią wymagającą interpretacji było ustalenie, czy w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym opłaty za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowią wynagrodzenie za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT na podstawie art. 8 ust. 1 VATU czy też – traktowane jako odszkodowanie – pozostaje poza zakresem tego podatku.
Zgodnie z [...]