Monitor Podatkowy
nr 4/2012
O prawdziwej funkcji zawieszenia postępowania karnego skarbowego
Autorka jest pracownikiem Wydziału Prawa i Administracji na UW, oraz współpracuje z Kancelarią Domański Zakrzewski Palinka.
Abstrakt
W artykule omówiono przepis art. 114a KKS dopuszczający zawieszenie postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, jeżeli jego prowadzenie jest w istotny sposób utrudnione ze względu na toczące się postępowanie przed organami kontroli skarbowej, organami podatkowymi, celnymi lub sądami administracyjnymi.
Wprowadzenie
Konstrukcja zawieszania przedawnienia zobowiązania podatkowego zyskała nowy wymiar wraz z wprowadzeniem ustawą z 25.6.2010 r. o zmianie ustawy o kontroli skarbowej i niektórych innych ustaw1 do Kodeksu karnego skarbowego nowego art. 114a regulującego podstawy zawieszenia postępowania ze względu na prejudykat. Jest to rzecz niezwykła w historii 39 już nowelizacji Kodeksu karnego skarbowego (dalej: KKS), gdyż dokonano zmiany w jego przepisach procesowych, które co do zasady nie podlegały dotąd istotnym i pierwotnym modyfikacjom z uwagi na niski poziom autonomiczności postępowania karnego skarbowego. Przepis ten czyni dopuszczalnym zawieszenie postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, jeżeli jego prowadzenie jest w istotny sposób utrudnione ze względu na toczące się postępowanie przed organami kontroli skarbowej, organami podatkowymi, celnymi lub sądami administracyjnymi. Z punktu widzenia piśmiennictwa i orzecznictwa karnoprocesowego regulacja ta zaprzecza dotychczasowemu pojmowaniu podstaw zawieszenia postępowania. Obowiązujący art. 22 § 1 KPK, znajdujący na podstawie art. 113 § 1 KKS zastosowanie w postępowaniach karnych skarbowych, zawiera otwarty katalog podstaw zawieszenia, wśród których wymienione są tylko podstawy faktyczne (niemożność ujęcia oskarżonego, długotrwała choroba). W praktyce częstą przyczyną zawieszenia jest także oczekiwanie na wynik zleconej pomocy prawnej zagranicznej lub na opinię biegłych. Nie oznacza to naturalnie, że okoliczności natury prawnej nie mogą stanowić podstawy zawieszenia postępowania. Wymienić tu można choćby art. 11 § 2 KPK, art. 7 ustawy o świadku koronnym czy art. 105 ust. 3 Konstytucji2. Samodzielność jurysdykcyjna
Powszechnie3 natomiast uznaje się, że oczekiwanie na prejudykat, czy to w formie wyroku, czy decyzji administracyjnej, nie daje przesłanek do wydania postanowienia w trybie art. 22 KPK. Rzecz bowiem w tym, że zgodnie z art. 8 § 1 KPK sąd karny wyposażony jest w atrybut (a także powinność) samodzielności jurysdykcyjnej, co oznacza, że samodzielnie kształtuje faktyczną i prawną podstawę każdego rozstrzygnięcia. Ograniczenia samodzielności jurysdykcyjnej (związanie sądu meriti orzeczeniami kształtującymi prawo lub stosunek prawny – art. 8 § 2 KPK) realizują się wyłącznie w przypadku istnienia owych konstytutywnych orzeczeń w dacie orzekania. Innymi słowy, sąd karny nie może ignorować wyroków innych sądów, związanych z materią prowadzonego procesu ani też prawomocnych decyzji administracyjnych, jeśli istnienie ich należy do znamion czynu zabronionego4. Takie stanowisko jest w piśmiennictwie bezsporne5. Muszą one jednak istnieć albo już w chwili [...]
